Η ελληνική κυβέρνηση βλέπει θετικά την ενεργοποίηση του παλαιού αιτήματος της Άγκυρας, που αφορά στην ευκολότερη μετακίνηση Τούρκων πολιτών σε νησιά του Ανατολικού Αιγαίου. Μια τέτοια εξέλιξη η οποία ενδέχεται να ενταχθεί στο μνημόνιο κατανόησης που επιδιώκουν Ελλάδα και Τουρκία, με επίκεντρο τη διαχείριση του μεταναστευτικού προσφυγικού προβλήματος, θα είναι δυνατό να εφαρμοστεί εάν και εφόσον λάβει την έγκριση των Βρυξελλών.
Οι συνομιλίες Ελλάδας-Τουρκίας για το μεταναστευτικό αλλά και το επικείμενο αναθεωρημένο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου της ΕΕ, βρέθηκαν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της συζήτησης που έγινε σήμερα στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και Δημόσιας Διοίκησης Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης. Τα μέλη των δύο επιτροπών ενημέρωσε, για τις τρέχουσες εξελίξεις στο μεταναστευτικό-προσφυγικό, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρης Καιρίδης.
Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης κατέστη σαφής η ανησυχία, για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και πώς αυτές μπορεί να επηρεάσουν τις ροές, μολονότι τα στοιχεία του Οκτωβρίου δείχνουν σημαντική κάμψη των ροών.
«Θα κλείσουμε και τις τελευταίες διόδους»
Εκ προοιμίου, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου είπε ότι οι ροές σήμερα είναι διαχειρίσιμες, με τις 33 δομές σε ολόκληρη τη χώρα «κλειστές και ελεγχόμενες», ώστε η πολιτεία να διαχειρίζεται αυτές τις ροές «με πολύ πιο αποτελεσματικό και ασφαλή τρόπο, με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και με γνώμονα την ασφάλεια των τοπικών κοινωνιών, κατάσταση που δεν συναντάται σε άλλα κράτη όπως η Κύπρος ή η Ιταλία, όπου σέρνονται χιλιάδες παράτυποι μετανάστες ακατάγραφοι, ενώ στην Ελλάδα καταγράφονται». Ιδίως τα στοιχεία του Οκτωβρίου δείχνουν ότι στην Ελλάδα υπήρξε μείωση ροών σε ποσοστό 50%, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο. «Ζούμε σε μια περίοδο μείωσης των ροών, όχι αύξησης. Οι ροές μειώνονται. Στον Έβρο, οι ροές έχουν μηδενιστεί. Οι Λέσβος και Σάμος είδαν μείωση των ροών τον Οκτώβριο περίπου 70%. Έχουμε ένα ζήτημα νοτιότερα, καθώς οι διακινητές ψάχνουν διόδους και μετακινούνται νοτιότερα, σε μικρά νησιά, όπως η Σύμη και το Καστελόριζο, και βέβαια η Ρόδος, όπου δεν έχουμε δομή. Παρ’ όλα αυτά και εκεί το πρόβλημα είναι απολύτως ελεγχόμενο και θα κλείσουν και οι τελευταίες δίοδοι, τις επόμενες μέρες και εβδομάδες», είπε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου.
«Θέλουμε συνεργασία και συνεννόηση με την Τουρκία»
Τη μείωση αυτή των ροών, ο Δημήτρης Καιρίδης την απέδωσε πρωτίστως στην επίμοχθη προσπάθεια των δυνάμεων του Λιμενικού. Όπως όμως τόνισε ο υπουργός η μείωση των ροών, οφείλεται και σε ευρύτερες πρωτοβουλίες, δηλαδή «στη συνεργασία την οποία επιδιώκουμε, στη συνεννόηση την οποία επιδιώκουμε με την Τουρκία». Όπως είπε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, «μέσα από τη συνεργασία, Ελλάδα και Τουρκία, θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν πολύ καλύτερα το πρόβλημα, προς όφελος και των δύο πλευρών, Ελλάδας-Ευρώπης και Τουρκίας». Η Τουρκία έχει τα δικά της ζητήματα, με πολύ μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών στο εσωτερικό της, «κοντά στα πέντε εκατομμύρια», είπε ο κ. Καιρίδης.
Και πρόσθεσε: «Εμείς αναγνωρίζουμε το πρόβλημα που έχει και είμαστε εδώ, στο βαθμό που συνεργάζεται, στο βαθμό που δείχνει καλή πίστη, να προχωρήσουμε σε αυτή τη συνεννόηση. Το ζήτημα της συνεργασίας είναι πάρα πολύ εύκολο να επαληθευτεί. Το είπα και στον ομόλογό μου, όταν το συνάντησα την περασμένη Δευτέρα στην ‘Αγκυρα: Ο αριθμός των βαρκών που φεύγουν από την μικρασιατική ακτή. Όσο συνεχίζουν να φεύγουν βάρκες, τις οποίες σε μεγάλο βαθμό αποτρέπει το ελληνικό Λιμενικό, τόσο υφίσταται το πρόβλημα. Θέλουμε αυτό που κατάφεραν στον Έβρο, όπου πραγματικά υπήρξε μετακίνηση δυνάμεων, και της στρατοφυλακής και της αστυνομίας της τουρκικής, από την απέναντι πλευρά, να γίνει και στη μικρασιατική ακτή. Δεν είναι εύκολο, διότι τα δίκτυα των διακινητών έχουν στο μεταξύ αφεθεί, με ευθύνη της τουρκικής κυβέρνησης, να γιγαντωθούν».
Ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου επισήμανε δε ότι υπάρχουν δίκτυα πολλών δισεκατομμυρίων, με πλοκάμια και στον κρατικό μηχανισμό της Τουρκίας, τα οποία «πρέπει τώρα να παταχθούν», διότι η Τουρκία, και για το δικό της καλό, δεν πρέπει να είναι κόμβος λαθροδιακίνησης και παράνομης μετανάστευσης. «Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε έναν καλό δρόμο, δεν εφησυχάζουμε, δεν είμαστε αφελείς. Διαρκώς, τεστάρουμε επί του πεδίου, διότι ανά δωδεκάωρο έρχονται τα στοιχεία για τις βάρκες αλλά θέλω να πω ότι έχουμε μια πολύ σημαντική βελτίωση τον τελευταίο μήνα και νομίζω ότι μέχρι τα Χριστούγεννα, η κατάσταση θα έχει πλήρως ομαλοποιηθεί», είπε ο κ. Καιρίδης.
Ποια μορφή όμως μπορεί να έχει η συνεννόηση με την Τουρκία; Όπως διευκρίνισε ο υπουργός, με την Τουρκία δεν μπορεί να υπάρξει τυπική διμερής συμφωνία. «Το πρόβλημα είναι ευρωτουρκικό και ρυθμίζεται από την κοινή δήλωση του 2016. Αυτή η δήλωση δεν μπορεί να ξανανοίξει διότι δεν πρόκειται να βρούμε 27 χώρες της ΕΕ να ξανασυμφωνήσουν σε αυτή. Όμως η Ελλάδα, που έχει κατεξοχήν το ζήτημα, δεν μπορεί να περιμένει άλλες χώρες και παίρνει πρωτοβουλία. Η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει αδρανής και πρέπει να πάρει πρωτοβουλίες. Να έρθει σε συνεννόηση. Γι΄αυτό μιλάμε για Μνημόνιο Κατανόησης. Το οποίο ελέγχεται ανά πάσα στιγμή, σε 12ωρη βάση, πόσες βάρκες φεύγουν από την απέναντι ακτή. Και αν οι Τούρκοι τηρούν τα συμφωνηθέντα», είπε ο Καιρίδης κι πρόσθεσε: «Κανείς δεν είναι υπεραισιόδοξος, αφελής η αιθεροβάμων. Όμως υποχρέωσή μας, για το εθνικό συμφέρον, είναι να αξιοποιήσουμε κάθε ευκαιρία».
Μάλιστα, ο υπουργός ανέφερε πως η Τουρκία άλλαξε στάση και συμπεριφορά, τις τελευταίες εβδομάδες, επειδή η πολιτική της εργαλειοποίησης τον Μάρτιο του 2020 απέτυχε, γιατί προσέκρουσε στο τείχος της αποφασιστικής κυβέρνησης της ΝΔ. «Αν η Τουρκία συνέχιζε αυτή την πολιτική και σήμερα, κινδυνεύει να μετατραπεί σε υπερ-αποθήκη μεταναστών, παράτυπων, από όλο τον κόσμο, διότι δεν μπορεί να τους προωθήσει και συσσωρεύονται στο εσωτερικό της. Ήδη έχει 5 εκατομμύρια», είπε και πρόσθεσε: «Κάνει λοιπόν μια σειρά από πράγματα. Δηλαδή 140.000 συλλήψεις παράτυπων μεταναστών μέσα στο 2023, 40.000 απελάσεις μέσα στο 2023, και 5.000 διακινητές συνέλαβε και καταδίκασε και έκανε το αδίκημα της διακίνησης κακούργημα με πέντε χρόνια φυλάκιση τουλάχιστον. Στην Ελλάδα είναι κακούργημα που φτάνει και ισόβια. Το ένα τρίτο των φυλακών μας είναι γεμάτο από διακινητές».
Σε σχέση ειδικότερα με το ζήτημα της βίζας Τούρκων πολιτών, θέμα στο οποίο αναφέρθηκε η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Νίνα Κασιμάτη, ο υπουργός τόνισε: «Θα πρέπει να ξέρετε ότι μέχρι το 2019, Τούρκοι πολίτες μπορούσαν, κατά τη θερινή περίοδο, να επισκέπτονται τα επτά νησιά του Αιγαίου, για ολιγοήμερες διακοπές, παίρνοντας βίζα επιτόπου», είπε ο υπουργός και πρόσθεσε: «Η ‘Καθημερινή’ γράφει για ετήσια βίζα. Ακούσατε από μένα το ετήσια; Ακούσατε εμένα να το λέω; Ακούστηκε εδώ ότι θα έρθουν να γίνουν μετανάστες οι Τούρκοι πολίτες. Αυτό που συνέβαινε το 2019, και αν θυμάμαι καλά τα 4,5 χρόνια ΣΥΡΙΖΑ, θέλουμε ει δυνατόν να ξαναεπανέλθει σε μόνιμη βάση, όχι μόνο για τη θερινή περίοδο, και όχι ανανεούμενο κάθε χρόνο να παρακαλάει η χώρα μας την Κομισιόν, για να το επιτρέψει. Γιατί; Γιατί θα κάνει πάρα πολύ καλό στον τουρισμό των νησιών, ιδίως εκείνων των νησιών που δεν έχουν τσάρτερ και δεν έχουν ευρωπαϊκό τουρισμό. Και οι οποίοι έχουν απέναντι μια μεγάλη εν δυνάμει τουριστική αγορά που λέγεται Τουρκία. Αυτό δεν το θέλουν οι Βορειοευρωπαίοι, και αντιδρούν διότι δεν θέλουν καμία κάμψη στο Σέγκεν. Οι Βορειοευρωπαίοι. Η Επιτροπή σκέπτεται να το δώσει στην Ελλάδα, λόγω της πολύ καλής και στενής συνεργασίας που έχουμε και για να ανταμείψει τα νησιά, για το βάρος που έχουν σηκώσει στο μεταναστευτικό, τροφοδοτώντας την τουριστική αγορά τους και την οικονομία τους. Προφανώς είναι μια παραχώρηση στην Τουρκία. Εμείς, ως Ελλάδα πάντοτε θέλαμε η Τουρκία να προχωρήσει στην άρση των περιορισμών και των υποχρεώσεων βίζας για το Σένγκεν. Η Ελλάδα παραδοσιακά στηρίζει τη διευκόλυνση αυτής της πρόσβασης. Δεν το θέλουν άλλες χώρες.
Αρα αυτό είναι κάτι που βοηθάει την τοπική οικονομία. Το θέλει η Τουρκία, δεν το ήθελε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρώπη, και αν γίνει, αν γίνει, θα αφορά τριήμερη τουριστική παραμονή, όχι ετήσια. Αν τώρα η ίδια βίζα μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί, αυτό που λέμε βίζα πολλαπλών εισόδων, ώστε να μην χρειάζεται διαρκώς να πηγαίνεις να τη ξαναβγάζεις εφόσον κάποιος έχει ελεγχθεί από τις ελληνικές αρχές, είναι μια διευκόλυνση. Αλλά δεν ξέρω αν θα γίνει. Γιατί υπάρχουν αντιδράσεις στις Βρυξέλλες. Είναι κάτι που πρέπει να το δούμε, να το πολεμήσουμε και ελπίζουμε να είστε μαζί μας σε αυτόν τον αγώνα. Σίγουρα οι πολίτες των νησιών, τα επιμελητήρια και οι παραγωγικοί φορείς των νησιών, το θέλουν και το χαιρετίζουν, να έχουν αυτόν τον τουρισμό, 12 μήνες τον χρόνο».
Άρα, είπε ο κ. Καιρίδης, δεν μιλάμε για μια γραπτή συμφωνία, μιλάμε για μια συνεννόηση που έχει ξεκινήσει.
Το νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου
Αναφερόμενος στο νέο Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου που προβλέπει υποχρεωτικό μηχανισμό αλληλεγγύης, ο Δημήτρης Καιρίδης υπογράμμισε ότι η Ευρώπη, για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, και μετά από πολύ μεγάλες προσπάθειες, έχει καταφέρει σιγά-σιγά να συγκλίνει και να συμφωνήσει σε ένα νέο σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου το οποίο για πρώτη φορά, εισάγει αυτό που οι νοτιοευρωπαϊκές χώρες και η Ελλάδα πάντοτε διεκδικούσαν, την αλληλεγγύη, «υποχρεωτική, σε περίοδο κρίσης», και «αλληλεγγύη, είτε άτομα είτε σε χρήματα, σε οποιαδήποτε άλλη περίοδο».
Ο υπουργός ενημέρωσε τα μέλη των επιτροπών της Βουλής, ότι «στα τελευταία συμβούλια, υπήρξε ένας ευρωπαϊκός συμβιβασμός, ανάμεσα στα δύο άκρα του πολιτικού φάσματος». ‘Όπως είπε, «από τη μια πλευρά ήταν η Ιταλία της Μελόνι και από την άλλη είναι οι Γερμανοί Πράσινοι», «χάρη όμως στις προσπάθειες της Ιταλίδας πρωθυπουργού, και τον ρεαλισμό που επέδειξε, όσο και του Γερμανού καγκελάριου που είπε ότι “προτιμώ να ρίξω την κυβέρνηση παρά να ρίξω το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου”, υπήρξε ο συμβιβασμός, για τον περίφημο Κανονισμό, για τη διαχείριση κρίσεων και εν τέλει υπήρξε συμφωνία». Ο κ. Καιρίδης εκτίμησε ότι τη συμφωνία θα ψηφίσουν οι βασικές πολιτικές δυνάμεις στο ευρωκοινοβούλιο, «με μόνη παραφωνία την ακροδεξιά και την ακροαριστερά, δυνάμεις που χρησιμοποιούν το μεταναστευτικό, αμφότερες, η μεν με κραυγές η άλλη με κροκοδείλια δάκρυα, για πολιτικό όφελος».
Ωστόσο, ο υπουργός Μετανάστευσης Ασύλου δεν αρνήθηκε να παραδεχθεί ότι το Σύμφωνο «δεν είναι η βέλτιστη λύση, είναι προϊόν συμβιβασμού. Και δεν είναι η απόλυτη λύση, είναι η κατεύθυνση. Είναι ένα θετικό βήμα. Δεν αποτελεί την οριστική και ολοκληρωτική λύση. Είναι όμως ένα βήμα, το οποίο η κυβέρνηση χαιρετίζει στην κατεύθυνση της περισσότερης αλληλεγγύης, της πιο αποτελεσματικής διαχείρισης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο».
Σε σχέση με όσες πλευρές διατυπώνουν την ανησυχία τους για τα όσα συνεπάγεται το Σύμφωνο της ΕΕ για το άσυλο, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου έσπευσε να υπογραμμίσει ότι η Ελλάδα έχει την καλύτερη πιο αποτελεσματική και αξιόπιστη διαδικασία απονομής ασύλου στην Ευρώπη και έχει πάρει τα εύσημα. «Εν τέλει το λόγο έχει δικαιοσύνη. Ο καθένας που απορρίπτεται, έχει δικαίωμα προσφυγής σε δεύτερο βαθμό και συνέχεια προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια, τα οποία ελέγχουν και αποφασίζουν, σύμφωνα με τον ελληνικό και τον διεθνή νόμο. Η Ελλάδα δεσμεύεται από τον διεθνή νόμο, από τη διεθνή σύμβαση για την προστασία των προσφύγων της Γενεύης», είπε ο κ. Καιρίδης και θύμισε ότι το θεσμικό πλαίσιο μιλάει για προστασία των προσφύγων αλλά μιλάει και για απέλαση όσων δεν παίρνουν άσυλο. «Εκεί έχουμε ζήτημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δεν λειτουργεί το πράγμα όπως θα έπρεπε. Και εκεί μπορούμε να πετύχουμε ολοκληρωμένα, ως Ευρώπη. Διότι η Ευρώπη μπορεί να αναγκάσει το Πακιστάν, όπως ανάγκασε το Ιράκ, να παίρνει πίσω τους πολίτες του, των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί. Αλλά μην αμφισβητήσετε τη διαδικασία ασύλου, η οποία ελέγχεται από τα ευρωπαϊκά όργανα και ήδη έχει πάρει τα εύσημα», είπε.
Ανησυχία
Παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία στα οποία αναφέρθηκε ο κ. Καιρίδης, δεν παρέλειψε να επισημάνει ότι υπάρχει μεγάλη ανησυχία για όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή. «Δεν είναι τα 2,5 εκατομμύρια των Παλαιστινίων της Γάζας. Υπάρχουν τα 110 εκατομμύρια στην Αίγυπτο, που έχει 9 εκατομμύρια πρόσφυγες στο εσωτερικό της. Και έχει υπάρξει το μεγάλο ανάχωμα, για τη σταθερότητα όλης της Ευρώπης, γι’ αυτό βλέπετε και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να σπεύδει στο Κάιρο να προσφέρει οικονομική βοήθεια στην κυβέρνηση Αλ Σίσι, για να μην υπάρξει περαιτέρω κλυδωνισμός της εκεί πολιτικής σταθερότητας», είπε.
Εργασία
στιγμή ήταν αυτή, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, που ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου αναφέρθηκε στην ανάγκη αύξησης του πληθυσμού που έχει απασχόληση και στις μετακλήσεις. «Προφανώς χρειαζόμαστε τις μετακλήσεις εποχικών- είναι πολύ μεγάλη η πίεση- αλλά πέρα από τους εργάτες γης, πρέπει να δούμε και το ζήτημα της εξαρτημένης, της πιο μόνιμης απασχόλησης», είπε ο κ. Καιρίδης σημειώνοντας ότι υπάρχει διεθνής ανταγωνισμός για την προσέλκυση εργαζομένων.
«Στη Γερμανία δίνουν υπηκοότητα στα πέντε χρόνια και σκέφτονται να το κάνουν στα τρία έτη. Υπηκοότητα, όχι άδεια διαμονής, όχι άδεια εργασίας. Υπηκοότητα. Δεν το συνιστώ και θεωρώ ότι η Γερμανία πρέπει να αλλάξει πολιτική, γιατί έχει εξελιχθεί σε μεγάλο μαγνήτη. Μεταξύ του pushing που κάνει η Τουρκία και η περιφέρεια και του pulling που κάνει η Γερμανία και ο Βορράς, βρίσκεται η χώρα μας, η οποία επιχειρεί να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της παράνομης διέλευσης. Αλλά να θυμόμαστε τι κάνουν άλλοι. Δεν είναι βέβαιο ότι αυτός που θα έρθει εδώ θα μείνει εδώ. Με τη visa Schengen μπορεί ανά πάσα στιγμή να φύγει. Με ρωτήσατε για το Μπαγκλαντές. Δώδεκα χιλιάδες πολίτες Μπαγκλαντές, ήδη διαμένοντες στην Ελλάδα, πήραν νομιμοποιητικά έγγραφα, άδεια διαμονής μέσα από αυτή τη Συμφωνία. Με το Πακιστάν δεν υπάρχει συμφωνία. Και δεν είναι απαραίτητο να υπάρχει συμφωνία για να έρθουν. Μετακλήσεις γίνονται από παντού. Κατατέθηκαν 360.000 αιτήματα μετακλήσεων. Σωστά ή λάθος αυτά ζήτησαν οι παραγωγικοί φορείς και δείχνουν και το τεράστιο έλλειμμα. Εγκρίθηκαν τα 145.000 και υλοποιούνται μέρος αυτών και υπάρχουν μεγάλα προβλήματα», είπε ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και σημείωσε ότι γίνεται μεγάλος αγώνας αλλά δεν είναι εύκολο διότι υπήρξαν πολλές περιπτώσεις πλαστών εγγράφων. «Οι Ευρωπαίοι δίνουν κίνητρα. Πρέπει κι εμείς κάτι να κάνουμε. Πρέπει με ειλικρίνεια να συζητάμε γι΄αυτά τα θέματα, με πρόταγμα κεντρικό τη δημόσια ασφάλεια», είπε ο κ. Καιρίδης.
