Ιστορική σημασία έχει η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ινδία και ο στόχος είναι η σύσφιξη των σχέσεων των δυο χωρών σε όλα τα επίπεδα με κυριότερο φυσικά το οικονομικό, κάτι που θα έχει τεράστια οφέλη για την Ελλάδα.
Η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στην εναρκτήρια συνεδρίαση της ετήσιας διάσκεψης «Raisina Dialogue», στην Ινδία αποτύπωσε τις φιλοδοξίες της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού από τη συνεργασία με την Ινδία.
Η Ινδία είναι μια τεράστια αγορά με τεράστιες επιχειρήσεις που έχουν ήδη ξεκινήσει επενδύσεις στην Ελλάδα και οι οποίες αναμένεται να συνεχιστούν με ακόμα μεγαλύτερη ένταση φέρνοντας πολλά λεφτά στην ελληνική οικονομία και στη χώρα μας.
Η Ελλάδα θέλει να δώσει στην Ινδία έξοδο στην Ευρώπη κυρίως μέσω του λιμανιού του Πειραιά κάτι που θα δώσει στην μακρινή χώρα πρόσβαση στις αγορές της ΕΕ, θα καταστήσει το μεγάλο λιμάνι μας δίοδο της Ινδίας και φυσικά θα έχει τεράστια οικονομικά οφέλη.
Η Ελλάδα επιθυμεί την συνεργασία με τη Ινδία και στον τομέα της ενέργειας κάτι που θα καταστήσει ακόμα πιο δυνατό παίκτη στο… πράσινο παιχνίδι της χώρα μας.
Μέσα σε όλα η Ελλάδα θα αποκτήσει έναν πανίσχυρο σύμμαχο και έναν πολύ σημαντικό παίκτη στο παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδ.
Αναλυτικά η ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην εναρκτήρια συνεδρίαση της ετήσιας διάσκεψης «Raisina Dialogue», στην Ινδία
Αξιότιμε Πρωθυπουργέ Modi,
Κύριε Υπουργέ Εξωτερικών Jaishankar,
Κύριε Πρόεδρε του Ιδρύματος «The Observer Research Foundation»,
Εξοχότατοι,
Διακεκριμένοι προσκεκλημένοι,
Κυρίες και κύριοι,
Κατ’ αρχάς, σας ευχαριστώ για το θερμό σας καλωσόρισμα.
Είναι τιμή μου και προνόμιο να βρίσκομαι σήμερα εδώ μαζί σας, στην 9η διάσκεψη «Raisina Dialogue». Επιτρέψτε μου να πω ότι έχετε μετατρέψει αυτό το γεγονός σε έναν παγκόσμιου επιπέδου ανοιχτό χώρο για διάλογο και ανταλλαγή ιδεών. Συγχαρητήρια.
Θα ήθελα να ξεκινήσω, λέγοντας ότι σήμερα είναι μια στιγμή τόσο περίσκεψης όσο και εορτασμού όσον αφορά στη δύναμη της εταιρικής σχέσης μεταξύ των δύο μεγάλων εθνών μας, μεταξύ της Ελλάδας και της Ινδίας.
Μια εταιρική σχέση την οποία πλέκουν οικονομικοί, πολιτιστικοί, φιλοσοφικοί δεσμοί με ιστορία χιλιετιών. Μια εταιρική σχέση μεταξύ δύο συμμάχων, δύο χωρών που μοιράζονται παρόμοιες αξίες. Μια εταιρική σχέση που σήμερα μας συνδέει πιο στενά από ποτέ. Αλλά, πάνω απ’ όλα, μια εταιρική σχέση μεταξύ της παλαιότερης δημοκρατίας του κόσμου και της μεγαλύτερης δημοκρατίας του κόσμου.
Και πρώτα θα μιλήσω για τη δημοκρατία.
Κυρίες και κύριοι,
Όπως επισημάνθηκε από τον Πρόεδρο του Observer Research Foundation, το 2024 είναι μια χρονιά με εξέχουσα γεωπολιτική σημασία. Όχι μόνο επειδή φέτος ο μισός πληθυσμός του πλανήτη θα προσέλθει στις κάλπες σε 64 χώρες, ασφαλώς και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για να επιλέξει τους αντιπροσώπους του, που θα διαμορφώσουν τη μοίρα των λαών τους, καθώς και το μέλλον του κόσμου στον ορατό ορίζοντα.
Η κλίμακα αυτής της παγκόσμιας άσκησης δημοκρατικής διακυβέρνησης είναι αδιανόητη. Είναι επίσης μια απόδειξη της ανθεκτικής δύναμης της δημοκρατίας.
Και, όπως είχα την ευκαιρία να συζητήσω με τον Πρωθυπουργό Modi, οι εκλογές εδώ στην Ινδία -αυτό το απέραντο, ακμάζον, γιγάντιο έθνος των 1,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων- καταρρίπτουν κάθε λανθασμένη αντίληψη ότι η μεγάλη κλίμακα αποτελεί εμπόδιο για τη δημοκρατία. Είστε ένα παράδειγμα για τον κόσμο, που πρέπει να γιορτάζεται.
Μια απόδειξη του πώς η δημοκρατία μπορεί να αποφέρει πιο ισχυρή οικονομική ανάπτυξη. Το αποδεικνύετε στην πράξη κατά την δεκαετή πλέον θητεία σας. Του πώς η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη μπορεί να φέρει ευημερία. Και του πώς η διασφάλιση ευημερίας μπορεί να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή.
Βεβαίως, δεν είναι όλες οι δημοκρατίες ίδιες, ούτε αντιμετωπίζουν τις ίδιες προκλήσεις. Μοιράζονται όμως τα ίδια ιδανικά και τις ίδιες θεμελιώδεις κατευθυντήριες αρχές. Με σημαντικότερο το δικαίωμα των πολιτών να καθορίζουν οι ίδιοι το μέλλον τους μέσα από δίκαιες και ελεύθερες εκλογές. Και βέβαια, οι δημοκρατίες έχουν κι άλλα κοινά: καμία, κατά μια έννοια, δεν είναι τέλεια. Δεν υπάρχει τέλεια δημοκρατία, όλες τους είναι ένα έργο που εξελίσσεται διαρκώς.
Και βέβαια, όλες τους αντιμετωπίζουν μια σειρά από πρωτοφανείς απειλές. Για τον λόγο αυτό πιστεύω ότι αυτή η χρονιά, το 2024, θα είναι καθοριστική για τη δημοκρατία.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε, στεκόμενοι ο ένας στο πλευρό του άλλου, ένα δύσκολο άθροισμα προκλήσεων -που αποτυπώθηκαν πολύ καλά στο σύντομο βίντεο με το οποίο ξεκίνησε η αποψινή εκδήλωση. Από την κλιματική αλλαγή, τη φτώχεια, μέχρι τη μαζική μετανάστευση, τον πόλεμο, τις γεωπολιτικές εντάσεις και τον φόβο αλλά και την ελπίδα που δημιουργεί η ταχεία ανέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Όλα αυτά εξηγούν γιατί, όταν ο Πρωθυπουργός Modi μου πρότεινε τον Αύγουστο να επισκεφθώ την Ινδία και να δώσω αυτή την κεντρική ομιλία, δεν δίστασα. Σε μία χρονιά τόσο σημαντική όσο η φετινή, τα θέματα που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του Διαλόγου, γύρω από τη ρύθμιση, την καινοτομία, την πολυμέρεια, την ειρήνη και την ασφάλεια, την ευημερία και την υπεράσπιση της δημοκρατίας -θα επανέλθω στο ζήτημα αυτό σε λίγο-, έχουν μεγαλύτερη σημασία από ποτέ.
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, η Ινδία είναι μία μεγάλη δύναμη στην παγκόσμια σκηνή, ένας σημαντικός σύμμαχος στην επιδίωξη της ειρήνης και της ασφάλειας, μια ανερχόμενη δύναμη στην καρδιά της G20 και ένας κορυφαίος παίκτης στη μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η θέση της Ινδίας αντικατοπτρίζεται στις στρατηγικές σχέσεις που διατηρεί η ΕΕ με την Ινδία. Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen βρέθηκε σε αυτό το βήμα, στη διάσκεψη «Raisina Dialogue», πριν από δύο χρόνια και είπε: «Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η ενίσχυση και τόνωση της εταιρικής σχέσης με την Ινδία αποτελεί προτεραιότητα για την επερχόμενη δεκαετία».
Θα τολμούσα, Πρωθυπουργέ Modi, να προχωρήσω ένα βήμα παραπέρα: η ενίσχυση της εταιρικής μας σχέσης με την Ινδία -και μιλώ για την Ευρώπη- θα πρέπει να αποτελέσει ακρογωνιαίο λίθο της εξωτερικής πολιτικής της Ευρώπης. Και αυτό οπωσδήποτε ισχύει για τη χώρα μου.
Έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια προς την επίτευξη αυτού του στόχου, αλλά πρέπει να προχωρήσουμε ακόμη περισσότερο, και η Ελλάδα έχει σημαντικό ρόλο να παίξει σε αυτή την προσπάθεια.
Όπως είπα στον Πρωθυπουργό κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα -πρέπει να το επισημάνω, η πρώτη επίσκεψη Ινδού Πρωθυπουργού από το 1983-, βρισκόμαστε σε μια μοναδική στιγμή που μας δίνεται μια αμοιβαία επωφελής ευκαιρία.
Μια ευκαιρία κατά την οποία η Ελλάδα, δεδομένης της γεωγραφικής, πολιτιστικής και στρατηγικής της εγγύτητας, μπορεί να λειτουργήσει ως συνομιλητής μεταξύ της Ινδίας και της Ευρώπης και, θα τολμούσα να πάω ακόμη παραπέρα, μεταξύ του παγκόσμιου Βορρά και του παγκόσμιου Νότου, αλλά και της Ανατολής και της Δύσης.
Από την αρχαιότητα, η θέση της Ελλάδας σε ένα φυσικό και πολιτιστικό σταυροδρόμι σημαίνει ότι αποτέλεσε πάντα έναν διάδρομο για την ανταλλαγή αγαθών, γνώσεων και σοφίας. Σήμερα, η Ελλάδα έχει εξαιρετικές σχέσεις με όλες τις χώρες στη Μέση Ανατολή, τις χώρες του Κόλπου και βρίσκεται σε μοναδική θέση ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της Μεσογείου και του Ινδο-Ειρηνικού. Αυτό σημαίνει πολλές ευκαιρίες για τις δύο χώρες μας.
Είμαστε ήδη ένα καλά εδραιωμένο κέντρο logistics και μια διεθνής πύλη, αλλά θέλουμε να αυξήσουμε τη συνδεσιμότητα και να ενισχύσουμε περαιτέρω το εμπόριο. Ο Πειραιάς είναι ένα από τα πλέον πολυσύχναστα λιμάνια στην Ευρώπη. Και άλλα λιμάνια μας βρίσκονται σε διαδικασία παραχώρησης.
Οι Έλληνες πλοιοκτήτες -κάτι που είναι καίριας σημασίας και για την Ινδία- ελέγχουν τον μεγαλύτερο στόλο εμπορικών πλοίων στον κόσμο. Και, πέρα από τη μεταφορά αγαθών, επιδιώκουμε νέους «διαδρόμους» όσον αφορά τα δεδομένα και την ενέργεια.
Η εμφάνιση εγχειρημάτων που αλλάζουν τα δεδομένα, όπως το «IMEC», ο Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης, υπόσχεται πολλά για τη ραγδαία ενίσχυση της συνδεσιμότητας μεταξύ της Ινδίας, των αναπτυσσόμενων οικονομιών της Μέσης Ανατολής και της Ευρώπης.
Κοιτάζοντας τον χάρτη, θα δει κανείς ότι η Ελλάδα βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο αυτού του νέου διαδρόμου. Και στους φίλους μας στην Ινδία λέω: είμαστε το φυσικό σας κατώφλι προς την Ευρώπη και παραπέρα.
Ο πόλεμος στη Γάζα και η αναταραχή στη Μέση Ανατολή προκαλούν αναμφίβολα αποσταθεροποίηση, αλλά δεν υπονομεύουν τη βαθιά, ισχυρή συλλογιστική πίσω από το project «IMEC», ούτε πρέπει να αποδυναμώσουν την αποφασιστικότητά μας να εργαστούμε ακούραστα για την υλοποίησή του. Αντίθετα, θα έλεγα μας δίνει ακόμα περισσότερους λόγους για να προάγουμε την ειρήνη, δεδομένου ότι το «IMEC», στον πυρήνα του, είναι και ένα σχέδιο ειρήνης, που μπορεί να φέρει σταθερότητα και ευημερία σε όλες τις χώρες που συμμετέχουν σε αυτό. Οι χώρες που βρίσκονται σε πόλεμο δεν έχουν εμπορικές σχέσεις.
Η πολιτική της ΕΕ εστιάζει ιδιαίτερα στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Νωρίτερα αυτόν τον μήνα στις Βρυξέλλες, στο τρίτο Υπουργικό Φόρουμ ΕΕ Ινδο-Ειρηνικού, λάβαμε μια σειρά μέτρων με στόχο την εντατικοποίηση της εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των χωρών του Ινδο-Ειρηνικού.
Οι δύο περιοχές συνδέονται όλο και περισσότερο επειδή αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις, αλλά μοιραζόμαστε και τα ίδια συμφέροντα: προώθηση της ειρήνης, ευημερία, σταθερότητα και βέβαια κλιματική και περιβαλλοντική ανθεκτικότητα.
Αγαπητέ Πρωθυπουργέ,
Αγαπητοί φίλοι,
Η αναγνώριση της στρατηγικής σημασίας του ρόλου που διαδραματίζει η Ινδία σε αυτή την εξελισσόμενη νέα τάξη είναι θεμελιώδης. Η σχέση μεταξύ της Ινδίας και της Ελλάδας, όπως είχαμε την ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε στις πολύ εποικοδομητικές διμερείς συζητήσεις μας σήμερα, βασίζεται στον σεβασμό, στη φιλία, στις αξίες, καθώς και στην κοινή βούληση για πρόοδο και ευημερία των λαών μας.
Και ενώ, προφανώς, δεν είναι όλες οι προκλήσεις ίδιες, ο τρόπος με τον οποίο τις αντιμετωπίζουμε συχνά είναι ίδιος. Τα μεγέθη μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά, αλλά βλέπω πολλές ομοιότητες στον τρόπο με τον οποίο οι δύο χώρες μας έχουν εφαρμόσει μια φιλόδοξη μεταρρυθμιστική ατζέντα.
Τόσο η Ινδία όσο και η Ελλάδα επιδιώκουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία μέσω της καινοτομίας και των τολμηρών αλλαγών. Και οι δύο ενθαρρύναμε και «αγκαλιάσαμε» την ψηφιακή επανάσταση, αξιοποιήσαμε την τεχνολογία -το κάνατε αυτό εδώ στην Ινδία σε πρωτοφανή κλίμακα- για τον μετασχηματισμό της παροχής δημόσιων υπηρεσιών προς όφελος όλων των πολιτών. Και οι δύο αποδείξαμε τη δύναμη των καινοτόμων και τολμηρών μεταρρυθμίσεων που φέρνουν ανάπτυξη, προσφέρουν ευκαιρίες, παρέχουν ευημερία και δημιουργούν τις υψηλότερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας του μέλλοντος. Αυτός είναι ο σωστός δρόμος.
Πιστεύω ότι η πρόσφατη ιστορία ταχείας αλλαγής στην Ελλάδα έχει σημασία για μια χώρα όπως η Ινδία και κατ’ επέκταση για το τι σημαίνει αυτή η αλλαγή όσον αφορά στις ινδικές επενδύσεις στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η χώρα που κλήθηκα να κυβερνήσω όταν εξελέγην για πρώτη φορά, το 2019, θεωρούνταν από πολλούς αναλυτές ως ο «ασθενής» της Ευρώπης. Μεταξύ 2015 και 2019 ο λαϊκισμός είχε υποσχεθεί πολλά, δεν είχε εκπληρώσει τίποτα και είχε αφήσει την Ελλάδα να ακροβατεί στο χείλος του γκρεμού.
Η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής το άλλαξε αυτό και μεταμόρφωσε τις προοπτικές της Ελλάδας. Πρώτον, πολιτικές υπέρ της ανάπτυξης, που είχαν πάντα ως βάση τη δημοσιονομική υπευθυνότητα. Δεύτερον, μια αποτελεσματική προσέγγιση για τη μετανάστευση και την ασφάλεια, η οποία θα υποστηρίζεται από μια δυναμική εξωτερική πολιτική και τη διαμόρφωση νέων περιφερειακών εταιρικών σχέσεων όπως αυτή μεταξύ της Ελλάδας και της Ινδίας. Και τρίτον, η επένδυση στην υγεία και την εκπαίδευση και η αξιοποίηση κάθε δημοσιονομικού περιθωρίου που δημιουργείται από μια αναπτυσσόμενη οικονομία για την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Μειώνοντας τους φόρους, στηρίζοντας την επιχειρηματικότητα, ενθαρρύνοντας τις επενδύσεις μέσω μεταρρυθμίσεων στην αγορά -σε μεγάλο βαθμό όπως έκανε η Ινδία-, η Ελλάδα σημείωσε τα τελευταία χρόνια έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην ευρωζώνη και την ταχύτερη μείωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης επανέφεραν το ελληνικό αξιόχρεο στην επενδυτική βαθμίδα και το περιοδικό «Economist» μας ψήφισε χώρα της χρονιάς για το 2023.
Όλα αυτά οδήγησαν σε μείωση της ανεργίας, υψηλότερους μισθούς, ρεκόρ ξένων επενδύσεων, μια ταχεία στροφή προς την πράσινη και ψηφιακή οικονομία του μέλλοντος και βέβαια σε μια Ελλάδα με μία νέα, πιο ισχυρή παρουσία στην καρδιά της Ευρώπης.
Σήμερα είμαι περήφανος που μπορώ να σας μιλήσω για μια πολύ διαφορετική Ελλάδα σε σχέση με τη χώρα που πολλοί είχαν ξεγράψει πριν από λίγα χρόνια, ως μια χώρα όπου ήταν αδύνατο να γίνουν μεταρρυθμίσεις.
Η Ελλάδα του σήμερα, με αυτοπεποίθηση, όχι μόνο θέλει να είναι αναπόσπαστο μέρος εταιρικών σχέσεων μεταξύ γεωγραφικών περιφερειών, αλλά γνωρίζει επίσης ότι μπορεί να αποτελέσει τη νέα πύλη στην Ευρώπη για τις επιχειρήσεις της Ινδίας, τους επιχειρηματίες της και τους δημιουργούς πλούτου. Αυτός είναι ο λόγος που πριν έξι μήνες αναβαθμίσαμε τις στρατηγικές μας σχέσεις μέσω της στρατηγικής συνεργασίας Ινδίας-Ελλάδας.
Η Ινδία είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη από τις μεγάλες οικονομίες του πλανήτη. H Ελλάδα έχει πετύχει τα τελευταία χρόνια ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα.
Οι επενδύσεις αποτελούν κεντρικό στόχο των διμερών μας σχέσεων. Είμαι στην ευχάριστη θέση να αναφέρω ότι έχουμε ήδη αρκετές σημαντικές ελληνικές επενδύσεις εδώ στην Ινδία, σε πολλούς τομείς, συμπεριλαμβανομένων της επεξεργασίας τροφίμων -με πιο επιφανή αυτή μιας από τις σημαντικότερες επιχειρήσεις μας, της Chipita-, των υποδομών, των θαλάσσιων και εναέριων μεταφορών και των logistics. Και μία από τις σημαντικότερες τράπεζές μας, η Eurobank, ανοίγει το πρώτο της γραφείο στην Ινδία.
Η Ινδία ήδη κάνει σοβαρές επενδύσεις στις υποδομές στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής από τη GMR του νέου αεροδρομίου στην ιδιαίτερη πατρίδα μου, την Κρήτη. Το ινδικής ιδιοκτησίας SwitzGroup έχει επενδύσει σε ελληνικές επιχειρήσεις του αγροδιατροφικού τομέα και η Accord, ευρωπαϊκή θυγατρική της Intas Pharmaceuticals, έχει επενδύσει πρόσφατα σε βιομηχανική μονάδα κοντά στην Αθήνα.
Το διμερές μας εμπόριο είναι σε ανοδική τροχιά αλλά έχουμε συμφωνήσει με τον Πρωθυπουργό Modi ότι χρειάζεται να κάνουμε πολύ περισσότερα. Χρειάζεται να θέσουμε στόχο τον διπλασιασμό του έως το 2030, υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για μελλοντική ανάπτυξη.
Στον τομέα του τουρισμού έχουμε δει μόνο την κορυφή του παγόβουνου όσον αφορά τι μπορούμε να κάνουμε μαζί, καθώς μια νέα αναδυόμενη ινδική μεσαία τάξη θα αρχίσει να ταξιδεύει και να ανακαλύπτει τον κόσμο. Τι καλύτερος φυσικός προορισμός από την Ελλάδα; Δεδομένης της πολιτιστικής συγγένειας μεταξύ των δύο λαών μας.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα. Και αυτός είναι ο λόγος που στην επιχειρηματική αποστολή που με συνοδεύει στην Ινδία περιλαμβάνονται οι επικεφαλής σχεδόν 100 από τις μεγαλύτερες ελληνικές εταιρείες, αλλά και από κάποιες εκ των πλέον δυναμικών και ταχέως αναπτυσσόμενων μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων.
Από το Νέο Δελχί θα μεταβώ αύριο στη Μουμπάι και η ελληνική αντιπροσωπεία θα συνεχίσει στη Μπανγκαλόρ εκπέμποντας το εξής απλό μήνυμα: η Ελλάδα αναπτύσσεται όπως ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Και στους Ινδούς επιχειρηματίες λέμε: ελάτε μαζί μας σ’ αυτό το ταξίδι.
Κυρίες και κύριοι,
Αναφέρθηκα ακροθιγώς νωρίτερα στην αυξανόμενη σημασία του ρόλου της Ινδίας στη διεθνή σκηνή. Είναι δημοκρατία με ηγετική θέση στον παγκόσμιο Νότο. Κύριε Πρωθυπουργέ, ο κόσμος κοιτά το παράδειγμά σας όσο ποτέ άλλοτε όσον αφορά στη διαμόρφωση της κατεύθυνσης του διαλόγου σε παγκόσμιο επίπεδο και την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων που βρίσκονται ενώπιόν μας. Η Ινδία συχνά θεωρείται -και δικαίως- ως ένας δημιουργός συναινέσεων και μία φωνή της λογικής σε έναν όλο και περισσότερο πολωμένο κόσμο.
Πολύ συχνά ξεχνάμε τον πραγματικό λόγο για τον οποίο δημιουργήθηκε αρχικά το διεθνές σύστημα: ήταν επειδή τα μεγάλα και μικρά έθνη αναγνώρισαν ότι το πραγματικό τους συμφέρον δεν έγκειται τελικά στον ανταγωνισμό και τη σύγκρουση, αλλά στην εταιρική σχέση και τη συνεργασία. Δεν έχουμε το περιθώριο να παραβλέπουμε το κόστος των συγκρούσεων και την ανθρώπινη τραγωδία και δυστυχία που προκαλούν.
Και η 9η διοργάνωση του «Raisina Dialogue» πραγματοποιείται σε μια περίοδο υψηλών εντάσεων σε γεωπολιτικό επίπεδο: τον παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία, τη νέα σύγκρουση στη Μέση Ανατολή, όπου η βία που έχει ξεσπάσει ξεπερνά ακόμη και τις χειρότερες προβλέψεις. Είναι τρομακτικός ο απολογισμός θανάτων αμάχων. Υπάρχει κίνδυνος για περιφερειακή αποσταθεροποίηση και δεν υπάρχει, τουλάχιστον προς το παρόν, ξεκάθαρη διαδρομή προς βιώσιμη αποκλιμάκωση.
Όσον αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, συνέβη το αδιανόητο: ένας πόλεμος στην καρδιά της Ευρώπης εξακολουθεί να μαίνεται, με καταστροφικές συνέπειες, σχεδόν δύο χρόνια από την ημέρα που η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία. Καταλαβαίνω ότι συχνά οι χώρες του παγκόσμιου Νότου τον βλέπουν ως έναν «ευρωπαϊκό πόλεμο». Και πολύ συχνά ακούω ότι εμείς οι Ευρωπαίοι εφαρμόζουμε δύο μέτρα και δύο σταθμά, εστιάζοντας στην Ουκρανία σε βάρος των πολέμων και των κρίσεων στον υπόλοιπο κόσμο. Ίσως να υπάρχει αλήθεια σε αυτόν τον ισχυρισμό.
Αλλά θέλω να τονίσω, εδώ στο Νέο Δελχί, ότι η Ουκρανία αποτελεί κάτι πολύ περισσότερο από έναν «τοπικό» πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος: πρόκειται για βάναυση πρόκληση στη διεθνή σταθερότητα και τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες, την οποία η Ινδία υποστηρίζει και έχει κάθε συμφέρον στη διατήρησή της.
Έχουμε, πιστεύω, όλοι την ευθύνη να χρησιμοποιήσουμε τη δύναμη που έχουμε στη διεθνή σκηνή. Κανένας μας δεν έχει την πολυτέλεια να μείνει στο περιθώριο. Είμαι πεπεισμένος ότι στο θέμα της Ουκρανίας η Ινδία έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει και η φωνή της πρέπει να ακουστεί.
Οι κοινές ανθρώπινες αξίες και το πλέγμα δεσμών που μας ενώνει είναι αναπόδραστα. Αντλώντας από τις ινδουιστικές γραφές, που το θέτουν τόσο δυναμικά: «Ο κόσμος είναι μια οικογένεια». Ιερή σανσκριτική σοφία που ακούγεται δυνατά και καθαρά σήμερα.
Αυτό με οδηγεί στην υπαρξιακή απειλή που συνιστά η κλιματική αλλαγή για τον εύθραυστο πλανήτη μας και τη ζωή πάνω σε αυτόν. Η Ελλάδα, όπως η Ινδία -το συζητήσαμε σήμερα με τον Πρωθυπουργό-, έχει ήδη διαπιστώσει και υποστεί τις συνέπειες. Η κλιματική κρίση είναι εδώ, δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβεί στο μέλλον.
Εμείς επιταχύναμε την ενεργειακή μας μετάβαση τα τελευταία χρόνια προκειμένου να αμβλύνουμε αυτές τις επιπτώσεις. Επενδύσαμε, όμως, σημαντικά και στην προσαρμογή.
Στην Ελλάδα παράγουμε τώρα το ήμισυ της ηλεκτρικής μας ενέργειας από τον ήλιο και τον άνεμο -ένα από τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως. Η μετάβαση αυτή μας έχει φέρει πιο καθαρό αέρα, φθηνότερη ενέργεια, μικρότερη εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας και, φυσικά, μεγαλύτερη ασφάλεια από εξωτερικούς κλυδωνισμούς.
Γνωρίζουμε όμως επίσης ότι οι φιλοδοξίες για το κλίμα πρέπει να βασίζονται σε ό,τι είναι δίκαιο και ρεαλιστικό. Κάθε χώρα θα χαράξει τη δική της πορεία προς το μηδενικό ισοζύγιο ρύπων (net zero) -σύμφωνα με τις επιταγές της ενεργειακής ασφάλειας και της οικονομικής προσιτότητας.
Το Σύμφωνο Πράσινης Ανάπτυξης, Πρωθυπουργέ Modi, ήταν ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός κατά την προεδρία της Ινδίας στη G20. Ήταν μια σημαντική γέφυρα μεταξύ του παγκόσμιου Νότου και του Βορρά, παρέχοντας έναν οδικό χάρτη στα κράτη στην κρίσιμη πορεία τους προς την επίτευξη των στόχων που σχετίζονται με την ενέργεια, το κλίμα, το περιβάλλον και την ανθεκτικότητα στις φυσικές καταστροφές.
Στη διάσκεψη COP28 αποδείξαμε ότι είναι δυνατόν να επιτευχθεί κάποια συμφωνία σε παγκόσμιο επίπεδο και να σημειωθεί πρόοδος. Ταυτόχρονα, είναι προφανές ότι πρέπει να κάνουμε πολύ περισσότερα και να κάνουμε πράξη τις δεσμεύσεις, καταβάλλοντας τη μεγαλύτερη δυνατή προσπάθεια.
Κυρίες και κύριοι,
Η Ινδία και η Ελλάδα, η Ελλάδα και η Ινδία έχουμε και κάτι άλλο κοινό: βλέπουμε τη δημοκρατία όχι ως ένα ενοχλητικό εμπόδιο για την αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων, αλλά ως τη μεγαλύτερη ελπίδα μας να διασφαλίσουμε ότι θα τα καταφέρουμε. Η δημοκρατία, όπως καθιερώθηκε 2.500 χρόνια πριν στην αρχαία Αθήνα, έχει τις ρίζες της στην πεποίθηση ότι η κοινωνία λειτουργεί καλύτερα αν όλοι οι πολίτες της είναι ίσοι και έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν στα κοινά.
Ωστόσο, όπως επισημάνθηκε στην εισαγωγή, δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες: η δημοκρατία είναι ευάλωτη και αντιμετωπίζει βαθιές απειλές. Αυτοί που μισούν τις δημοκρατικές αξίες μας έχουν ένα μεγάλο πλεονέκτημα: δεν δεσμεύονται από αυτές τις αξίες.
Συνεπώς, πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση για τις προκλήσεις που αναδύονται και αρκετά προσαρμοστικοί ώστε να τις αντιμετωπίσουμε με πραγματικές λύσεις. Πρέπει, εάν είναι αναγκαίο, να παραδεχόμαστε τα λάθη μας. Αλλά, πάνω απ’ όλα, πρέπει να ακούμε ο ένας τον άλλο με αμοιβαίο σεβασμό, χωρίς κηρύγματα ή επίδειξη καμιάς ηθικής ανωτερότητας.
Ανεξάρτητα, όμως, από το πόσο διαφορετικές είναι οι αντιλήψεις και οι ιδεολογίες σε κάθε κοινωνία, πρέπει να μπορούμε να βασιστούμε σε βασικές αλήθειες και να συμφωνήσουμε στα γεγονότα, τα οποία, στο τέλος της ημέρας, διαμορφώνουν κάθε δημοκρατικό διάλογο. Γνωρίζουμε ότι η δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα μόνο εάν όλοι οι πολίτες έχουν την ενημέρωση που χρειάζονται για να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις στην κάλπη.
Τα τεχνολογικά επιτεύγματα, όσο βαθιές τομές κι αν συνιστούν -τεχνητή νοημοσύνη, κοινωνικά δίκτυα, το ίδιο το διαδίκτυο-, πρέπει να είναι εργαλεία που διευκολύνουν τη διάδοση της πληροφορίας. Δεν πρέπει να αποτελούν όπλα κατά της πραγματικότητας.
Είναι πλέον αναμφισβήτητο ότι η τεχνητή νοημοσύνη αντιπροσωπεύει ένα πανίσχυρο εργαλείο για παραπλανητική χρήση από κακόβουλους παράγοντες που επιθυμούν να διαταράξουν τις δημοκρατικές εκλογές. Καμία δημοκρατική χώρα, μεγάλη ή μικρή, δεν είναι απρόσβλητη από αυτή την απειλή.
Η κυβερνητική ρύθμιση είναι συχνά απαραίτητη. Χαίρομαι ιδιαίτερα που στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουμε ήδη συμφωνήσει στον Νόμο για την Τεχνητή Νοημοσύνη -το πρώτο νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει την ΤΝ.
Αλλά και ο τομέας της τεχνολογίας, ως παραγωγός της τεχνητής νοημοσύνης, πρέπει να επιδείξει μέγιστη υπευθυνότητα, αυτό ισχύει για όλες τις εταιρείες τεχνολογίας με παγκόσμιο αποτύπωμα. Είναι καλό που αρχίζουν να εργάζονται πάνω σε αυτό. Μπόρεσα να το διαπιστώσω από πρώτο χέρι στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, την περασμένη εβδομάδα. Εκεί, μερικές από τις κορυφαίες εταιρείες του τομέα υπέγραψαν μία συμφωνία για την καταπολέμηση της παραπλανητικής χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στις εκλογές του 2024.
Όλα αυτά είναι θετικά βήματα, αλλά είναι σαφές ότι είναι μόνο η αρχή. Τα επόμενα χρόνια πρέπει να κάνουμε περισσότερα προκειμένου να προστατεύσουμε τη δημοκρατία από τις πολλές απειλές που θα εκτοξευτούν εναντίον της -το οποίο ίσως ήδη γίνει κατά τη διάρκεια αυτής της πολύ κρίσιμης εκλογικής χρονιάς.
Σήμερα, η δημοκρατία -και γι’ αυτό αυτή η διοργάνωση είναι τόσο σημαντική- έχει να κάνει ουσιαστικά με το να αποδεικνυόμαστε πιο ευρηματικοί από εκείνους που προσπαθούν να «λυγίσουν» και να παραμορφώσουν τον δημοκρατικό διάλογο προς το συμφέρον τους.
Η Ινδία και η Ελλάδα έχουν ζωτικό ρόλο να διαδραματίσουν στην επίτευξη αυτού του στόχου, είτε στα Ηνωμένα Έθνη -όπου η Ελλάδα διεκδικεί τη θέση ενός εκ των προσωρινών μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας το επόμενο έτος- είτε στο G20 -στο οποίο η Ινδία προήδρευσε με τόση επιδεξιότητα μόλις πέρυσι- είτε μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Με την ευκαιρία, η Ελλάδα υποστηρίζει τη μεταρρύθμιση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών ώστε ηγέτιδες χώρες, όπως η Ινδία, να εκπροσωπούνται στο υψηλότερο επίπεδο και προκειμένου να ακούγεται η φωνή τους.
Αλλά, και αναφέρομαι σε όλους όσοι χαράσσουν πολιτική, χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας. Διότι στο τέλος της ημέρας η αποτελεσματική χάραξη πολιτικής βασίζεται στη δημιουργική σκέψη και ευδοκιμεί στα διεθνή fora, όπως αυτό που έχω το προνόμιο να απευθύνομαι σήμερα.
Πρωθυπουργέ Modi, Υπουργέ Jaishankar, κυρίες και κύριοι,
Κλείνοντας, αξίζει να αναλογιστούμε το γεγονός ότι ενώ η Ινδία και η Ελλάδα ανακάλυψαν τη δημοκρατία, και σίγουρα η μία την άλλη, πριν από πολύ καιρό, σήμερα ανακαλύπτουν και πάλι η μία την άλλη. Και η επιτυχία αυτής της συνεργασίας βασίζεται σε μία πολύ βασική αρχή: και οι δύο πιστεύουμε στις αρετές της συζήτησης και του διαλόγου. Εξάλλου, οι αρχαίοι πολιτισμοί ενθάρρυναν τον διάλογο και τη γόνιμη ανταλλαγή ιδεών. Και συζητάμε πολύ για την τεχνητή νοημοσύνη, αλλά έχουμε να διδαχθούμε πολλά από την προγονική νοημοσύνη που κρύβεται στους αρχαίους πολιτισμούς. Αναγνωρίζουμε, λοιπόν, ότι χωρίς τέτοιο διάλογο, η αναζήτηση της αλήθειας στερείται νοήματος.
Ο κόσμος διχάζεται ολοένα και περισσότερο -μεταξύ Δύσης και Ανατολής, μεταξύ Νότου και Βορρά. Η Ινδία και η Ελλάδα στέκονται ουσιαστικά στο σταυροδρόμι αυτών των διαχωρισμών. Μπορούμε να τους διαχειριστούμε ή ακόμα και να τους μετριάσουμε με ανοιχτούς διαλόγους.
Αυτός είναι ο λόγος που ο πλανήτης χρειάζεται μια νέα, εσείς την αποκαλείτε μια «νέα δημόσια πλατεία», εγώ θα τη λέω «αγορά», την αρχαία λέξη όχι μόνο για την αγορά για τα εμπορεύματα, αλλά ένα νέο σημείο συνάντησης όπου οι ιδέες μπορούν να δοκιμαστούν, η μία απέναντι στην άλλη. Το «Raisina Dialogue» πράγματι μας παρέχει αυτή τη νέα «αγορά».
Ένας διαιρεμένος κόσμος χρειάζεται επίσης περισσότερες απτές, φυσικές συνδέσεις. Η βαθύτερη σύνδεση των δύο θαλασσών, του Ινδικού-Ειρηνικού από τη μία πλευρά και της Μεσογείου από την άλλη, θα ωφελήσει όχι μόνο την Ινδία και την Ελλάδα αλλά επίσης και τους γείτονές μας.
Οι λαοί μας έχουν πολλά να μάθουν ο ένας από τον άλλο και πολλά να προσφέρουν στον κόσμο. Αν θέλουμε να το κάνουμε με αποτελεσματικότητα, πρέπει να ξεκινήσουμε σήμερα με δέσμευση για δημόσιο διάλογο, ανοιχτές συζητήσεις, ανεκτικότητα, αποδοχή των αντίθετων απόψεων και διατήρηση του δημοκρατικού ιδεώδους.
