«To Brexit έχει αποτύχει. Δεν το πετύχαμε και οι Τόρις μας έχουν απογοητεύσει πολύ, πολύ άσχημα». Τα λόγια αυτά δεν ανήκουν σε κάποιον φιλοευρωπαίο πολιτικό του Ηνωμένο Βασιλείου αλλά σε ένα από τους πρωτεργάτες της εξόδου της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Νάιτζελ Φάρατζ.
Ο Φάρατζ έκανε αυτή την τοποθέτηση στην δημοφιλή εκπομπή του BBC, Newsnight, στα μέσα Μαΐου όταν του παρουσιάστηκαν στοιχεία που έδειχναν ότι το Brexit έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην ανάπτυξη της βρετανικής οικονομίας.
Η «Led By Donkeys», μια μικρή σχετικά ομάδα πολιτικών ακτιβιστών, που από την ίδρυση της, τον Δεκέμβριο του 2018, ασκεί έντονη κριτική στους ευρωσκεπτικιστές της χώρας, άδραξε την ευκαιρία. Μέχρι στιγμής μέσω δωρεών, έχει καταφέρει να υψώσει πάνω από 150 γιγαντοαφίσες σ’ όλο το Ηνωμένο Βασίλειο με την φωτογραφία του Φάρατζ να κοιτά τα λεγόμενα του, που αποτελούν και την λεζάντα της εν λόγω καμπάνιας: «Το Brexit έχει αποτύχει».
Αυτό άλλωστε πιστεύει και η συντριπτική πλειοψηφία της κοινής γνώμης. Πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Yougov έδειξε ότι πλέον το 62% των Βρετανών εκτιμούν πως η έξοδος της χώρας από την ΕΕ έχει αποτύχει ενώ μόλις το 9% λέει το αντίθετο.
Παρόμοια είναι και τα συμπεράσματα της έρευνας της εταιρείας Savanta για την εφημερίδα Independent που πραγματοποιήθηκε στις αρχές του χρόνου. Σ’ αυτήν τα δύο τρίτα των Βρετανών υποστηρίζει ότι η οικονομία, η παγκόσμια επιρροή του Ηνωμένου Βασιλείου και η ικανότητα ελέγχου των συνόρων της χώρας μετά το Brexit, έχουν χειροτερέψει.
Με αυτά και με τα άλλα ήδη το 65% των Βρετανών τάσσεται υπερ της διεξαγωγής ενός δεύτερου δημοψηφίσματος. Ποσοστό που έχει ανέβει κατά 10 μονάδες σε σύγκριση με την περσινή χρονιά και έτσι το θέμα απασχολεί συχνά πυκνά το δημόσιο διάλογο της χώρας. Μάλιστα έχει δημιουργηθεί και μια νέα λέξη η «Bregret». Προέρχεται από τις λέξεις «Britain» και «regret» που σημαίνουν «Βρετανία» και «μετανιώνω», αντιστοίχως.
H ραγδαία αύξηση της δυσαρέσκειας των Βρετανών για την έξοδο της χώρας από τη ΕΕ και μάλιστα σε μόλις δύο χρόνια από τότε που υλοποιήθηκε το Brexit δεν είναι καθόλου τυχαία. Πολύ απλά γιατί οι πολιτικοί που είχαν υποσχεθεί καλύτερες μέρες στους πολίτες μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση αποδείχθηκαν τουλάχιστον ανεπαρκείς.
Πρώτα απ΄ όλα το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας, το περίφημο NHS, όχι απλά δεν βελτιώθηκε όπως είχαν υποσχεθεί οι υπερασπιστές του Brexit πριν από το δημοψήφισμα, αλλά αντιθέτως καθημερινά παραπαίει ολοένα και περισσότερο. Είναι χαρακτηριστικό πως μέσα σε ένα χρόνο έχουν παραιτηθεί από την θέση τους πάνω από 10.000 εργαζόμενοι. Θέσεις που δεν μπορούν να καλυφθούν εύκολα από πολίτες της ΕΕ καθώς πλέον έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη η εγκατάσταση τους στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Από την άλλη πρόσφατη έρευνα του London School of Economics (LSE) έδειξε πως το Brexit κοστίζει κάθε χρόνο στο μέσο νοικοκυριό 210 στερλίνες μόνο για τα τρόφιμα που αγοράζει εξαιτίας της επιπλέον γραφειοκρατίας για την εισαγωγή τους από χώρες της ΕΕ. Και αυτό το κόστος πλήττει κυρίως τα χαμηλά οικονομικά εισοδήματα. «Η απόφαση της συντηρητικής κυβέρνησης να δημιουργήσει φραγμούς στο εμπόριο με τον μεγαλύτερο εμπορικό μας εταίρο είναι το τελευταίο πράγμα που χρειαζόμαστε, κυρίως σε αυτήν την κρίση κόστους ζωής», παρατηρούν οι αναλυτές.
Αλλά και στην μετανάστευση τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Μπορεί να έχουν μειωθεί οι πολίτες της ΕΕ που δουλεύουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν όμως αυξηθεί ραγδαία οι ξένοι εργαζόμενοι από άλλες χώρες. Σύμφωνα με έρευνα της εφημερίδας Guardian, ενώ το 2021 οι εν λόγω εργαζόμενοι υπολογίζονταν σε 2,5 εκατομμύρια το 2022 ξεπέρασαν τα 2,7 εκατομμύρια.
Ίσως η χαρακτηριστικότερη προσέγγιση της κατάστασης να είναι αυτή που έκανε ο δήμαρχος του Λονδίνου και βασικό στέλεχος της αντιπολίτευσης των Εργατικών: «Το Brexit εξασθένησε την οικονομία μας, διέσπασε την ενότητά μας και αμαύρωσε τη φήμη μας. Έπειτα από δύο χρόνια άρνησης και αποφυγής, οφείλουμε τώρα να αντιμετωπίσουμε τη σκληρή αλήθεια: το Brexit δεν λειτουργεί», τόνισε μεταξύ άλλων ο Σαντίκ Καν στην ετήσια ομιλία του στο Mansion House, την επίσημη κατοικία του λόρδου-δημάρχου του Σίτι του Λονδίνου.
