Δυνατότητες κάλυψης των τεκμηρίων με συγκεκριμένες κινήσεις παρέχει η φορολογική νομοθεσία, πλην όμως ορισμένες εξ αυτών θα πρέπει να γίνουν στον κατάλληλο χρόνο.
Τα τεκμήρια είναι η αιτία της υπερφορολόγησης πάνω από 2 εκατομμυρίων φορολογουμένων κάθε χρόνο, καθώς τα πραγματικά εισοδήματα που δηλώνουν είναι μικρότερα από την τεκμαρτή αξία των περιουσιακών τους στοιχείων, όπως την υπολογίζει η Εφορία.
Αν π.χ. το συνολικό δηλωθέν εισόδημα του φορολογούμενου είναι 8.000 ευρώ και το άθροισμα των τεκμηρίων διαβίωσης και απόκτησης περιουσιακών στοιχείων είναι 15.000 ευρώ, τότε ο φόρος εισοδήματος θα υπολογιστεί στα 15.000 ευρώ, δηλαδή θα φορολογηθεί για επιπλέον εισόδημα ύψους 7.000 ευρώ.
Το 2021 έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων 2.032.887 φορολογούμενοι, υπόχρεοι και σύζυγοι, στους οποίους καταλογίστηκε επιπλέον εισόδημα ύψους 6,35 δισ. ευρώ. Πιο συγκεκριμένα:
- Οι δηλώσεις των υπόχρεων που υπέπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων, το 2020 ανήλθαν σε 1.663.670 οι οποίοι αρχικά δήλωσαν εισόδημα ύψους 3,24 δισ. ευρώ, αλλά τους καταλογίστηκε επιπλέον τεκμαρτό εισόδημα ύψους 5,2 δισ. ευρώ, και συνολικά φορολογήθηκαν για εισόδημα ύψους 8,44 δισ. ευρώ.
- Οι σύζυγοι φορολογουμένων που επίσης υπέπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων, ανήλθαν σε 369.217. Αρχικά δήλωσαν εισόδημα ύψους 395,82 εκατ. ευρώ, αλλά τους καταλογίστηκαν τεκμαρτές δαπάνες ύψους 1,14 δισ. ευρώ. Έτσι, φορολογήθηκαν για συνολικό εισόδημα ύψους 1,54 δισ. ευρώ και φυσικά πλήρωσαν αισθητά αυξημένο φόρο.
Πως αποφεύγονται
Εφόσον το δηλωθέν εισόδημα δεν καλύπτει τις τεκμαρτές δαπάνες, ο φορολογούμενος έχεις τη διάθεσή του 8 τρόπους για την κάλυψης των τεκμηρίων του έτους 2021, προκειμένου να μην φουσκώσει το φετινό εκκαθαριστικό.
Αναλυτικότερα, οι φορολογούμενοι που είναι στην παγίδα των τεκμηρίων, μπορούν να ξεφύγουν, επικαλούμενοι, εφόσον φυσικά έχουν τις προϋποθέσεις, τα ακόλουθα εισοδήματα ή έσοδα:
- Τη λήψη δωρεών ή γονικών παροχών (το αφορολόγητο όριο αυξήθηκε σε 800.000 ευρώ). Ωστόσο, η δωρεά ή η γονική παροχή έπρεπε να γίνει εντός του 2021. Επίσης, για να αναγνωριστούν θα πρέπει οι δωρεές χρηματικών ποσών να γίνουν μέσω τραπεζών και να δηλωθούν στην Εφορία. Τα ποσά των δωρεών και γονικών παροχών αποτελούν τεκμήριο για τον δωρητή.
- Η λήψη δανείων που έλαβε ο φορολογούμενος εντός του 2021 από τράπεζες, συγγενείς ή τρίτους. Η σύναψη δανείου αποδεικνύεται από συμβολαιογραφικό ή ιδιωτικό έγγραφο που έχει χαρτοσημανθεί και έχει βέβαιη ημερομηνία για τη συνομολόγηση του δανείου. Από την ημερομηνία πρέπει να προκύπτει ότι το δάνειο ελήφθη εντός του 2021 και πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης αγοράς περιουσιακού στοιχείου που πρόκειται να δικαιολογηθεί. Τα ποσά των ληφθέντων δανείων δηλώνονται στον πίνακα 6 του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης και συγκεκριμένα στον κωδικό 781 από τον υπόχρεο και στον κωδικό 782 από την σύζυγο του υπόχρεου. Επίσης, λαμβάνεται πριν την απόκτηση περιουσιακούς στοιχείου.
- Η επίκληση εισοδημάτων παρελθόντων οικονομικών ετών. Πρόκειται για τη «ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών» με την οποία μπορεί να καλύψει την όποια πρόσθετη διαφορά φορολογητέου εισοδήματος έχει προκύψει λόγω της εφαρμογής των τεκμηρίων, επικαλούμενος εισοδήματα και έσοδα δηλωθέντα ακόμη και πριν από 10, 20, 30 ή και περισσότερα χρόνια, εφόσον βέβαια έχουν δηλωθεί στην Εφορία.
- Τα έσοδα που εισέπραξε ο φορολογούμενος εντός του 2021 από την πώληση περιουσιακών στοιχείων του. Ως έσοδα από την πώληση περιουσιακών στοιχείων λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που εισέπραξε ο φορολογούμενος από την πώληση ακινήτων, αυτοκινήτων, κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας κ.λπ. Από το τίμημα πώλησης που εισπράχθηκε εντός του 2021 αφαιρείται το κόστος απόκτησης, δηλαδή το τίμημα που καταβλήθηκε σε κάποιο προηγούμενο έτος για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου.
- Τα πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν το 2021 από τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα εξαρτώμενα μέλη του και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο. Ως τέτοια εισοδήματα θεωρούνται η αποζημίωση λόγω απόλυσης από την εργασία, τα επιδόματα ανεργίας, το Ε.Κ.Α.Σ., τα κέρδη από μετοχές και αμοιβαία κεφάλαια, οι τόκοι από ρέπος, έντοκα γραμμάτια και ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι τόκοι από καταθέσεις στις τράπεζες, τα επιδόματα επικινδυνότητας κ.λπ.. Τα ποσά αυτά προσυμπληρώνονται από τις υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, εφόσον οι φορείς που τα κατέβαλαν έχουν αποστείλει ηλεκτρονικά στην Α.Α.Δ.Ε. τα αρχεία με τα σχετικά στοιχεία.
- Τα χρηματικά ποσά που δεν θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις και αποκτήθηκαν εντός του 2021 από το φορολογούμενο. Πρόκειται για το εφάπαξ που έλαβε ο φορολογούμενος ως συνταξιούχος, η αποζημίωση που εισέπραξε από την ασφαλιστική του εταιρεία κ.λπ.
- Τα χρηματικά ποσά που εισήγαγε στην Ελλάδα ο φορολογούμενος το 2021, είτε σε ευρώ είτε σε συνάλλαγμα εφόσον η απόκτησή τους στο εξωτερικό δικαιολογείται. Για την απόδειξη των ποσών αυτών απαιτείται το πρωτότυπο παραστατικό που εκδίδει κάθε τράπεζα όταν εισάγονται χρηματικά κεφάλαια από το εξωτερικό.
- Τα κέρδη από λαχεία, ΠPOΠO, ΛOTTO, TZΟKEP, Προκαθορισμένο Στοίχημα κ.λπ. τυχερά παιχνίδια του Ο.Π.Α.Π. Τα ποσά των κερδών από τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ λαμβάνονται υπόψη μόνο εφόσον αφαιρεθεί η δαπάνη του φορολογούμενου για την αγορά του κουπονιού ή του δελτίου ή του λαχείου που κέρδισε. Για να αποδειχθεί η είσπραξη κέρδους από τυχερό παιχνίδι του ΟΠΑΠ ή λαχείο θα πρέπει ο φορολογούμενος να έχει στη διάθεσή του τη σχετική βεβαίωση από τον O.Π.A.Π. ή από την εταιρία που διενεργεί τις κληρώσεις των Λαχείων.
