Με μία «συγγνώμη για τον κρατικό μηχανισμό διαχρονικά, που δεν μπόρεσε να σταματήσει αυτήν την τραγωδία» ξεκίνησε την κατάθεση του στη δίκη για τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, τον Ιούλιο του 2018, ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας.
Ο πρώην υπουργός, για τον οποίο σε προηγούμενες συνεδριάσεις ακούστηκε ότι έδινε εντολές για τη διαχείριση των συμβάντων εκείνης της ημέρας, κατέθεσε ότι ο ίδιος δεν έδωσε ποτέ εντολή για το πώς πρέπει να διατεθούν τα διαθέσιμα μέσα και ότι δεν υπέδειξε τίποτε στον επικεφαλής του ΕΣΚΕ (Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων), ο οποίος είχε όλη την εποπτεία της κατάστασης. Είπε, επίσης, πως η ημέρα της φωτιάς στο Μάτι, που ήρθε μετά από μεγάλη φωτιά στην Κινέττα, ήταν δύσκολη λόγω του καιρού ενώ συνολικά οι συνθήκες ήταν δυσμενείς λόγω και της δημοσιονομικής κατάστασης της χώρας.
Έκανε παράλληλα λόγο και σε «πολεοδομικά ζητήματα» ενώ εξέφρασε την άποψη πως ο κρατικός μηχανισμός κινήθηκε γρήγορα μετά την εκατόμβη νεκρών για πολλά ζητήματα, όπως η αναγνώριση πτωμάτων, συμπληρώνοντας «δείτε στη Χαβάη τι γίνεται».
Οι ερωτήσεις για το επίμαχο ελικόπτερο
Ο πρώην υπουργός δέχθηκε σωρεία ερωτήσεων για το θέμα του ελικοπτέρου που έλαβε εντολή, ενώ η φωτιά στο Μάτι γινόταν εξαιρετικά επικίνδυνη, να πάει στα διυλιστήρια Κορίνθου, θέμα για το οποίο έχει εκφραστεί στη δίκη η άποψη ότι ήταν άσκοπη κίνηση που επιδείνωσε τη φωτιά στην Ανατολική Αττική.
Στην αρχή της κατάθεση του ο κ. Τόσκας είπε: «Θα ήθελα, πριν μπούμε στην ουσία και τα πραγματικά γεγονότα εκείνης της ημέρας, να εκφράσω τη θλίψη μου και τη συγγνώμη μου για τον κρατικό μηχανισμό διαχρονικά, που δεν μπόρεσε να σταματήσει αυτή την τραγωδία. Υπήρχαν εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες και καιρικά και δημοσιονομικά -υπήρχε έλλειψη μέσων-, υπήρχαν πολεοδομικά ζητήματα».
Ο μάρτυρας κατέθεσε πως το 2015 «παραλάβαμε μια πολύ δύσκολη κατάσταση δημοσιονομικά και από πλευρά μέσων. Από τις πρώτες μου ενέργειες όταν ανέλαβα το 2015, ήταν να ενεργοποιηθούν τα ελικόπτερα Σινούκ και να χρησιμοποιούνται στην πυρόσβεση, τα οποία είχαν να χρησιμοποιηθούν 10 χρόνια. Δεν είχαν σωλήνες οι πυροσβέστες. Δεν μπορούσαμε να νοικιάσουμε μέσα πυρόσβεσης».
Πότε πήγε στο Συντονιστικό
Σύμφωνα με την κατάθεση του, ο κ. Τόσκας πήγε στο Συντονιστικό το μεσημέρι της 23η Ιουλίου 2018, όταν ενημερώθηκε για τη φωτιά στην Κινέττα: «Ο καιρός ήταν αρχικά γύρω στα 5-6 μποφόρ όπως προέβλεπε το μετεωρολογικό δελτίο και ξαφνικά δεν μπορούσαν να πετάξουν αεροπλάνα. Είχαμε δυο φωτιές μέσα στην Αττική, σε δυο άκρες της. Είχαμε ισχυρούς δυτικούς ανέμους και υπήρχε τεράστια δυσκολία για τα εναέρια μέσα. Στις 16:41 ενημερώθηκε η Πυροσβεστική και στη συνέχεια με ενημέρωσαν για την πυρκαγιά στο Μάτι. Εγώ δεν έδωσα επιχειρησιακές εντολές, παρά μόνο κάποιες προτροπές όπως ”μεταφέρετε τα μέσα εκεί που υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη”».
-Πρόεδρος: Λέγατε εσείς πού πρέπει να πάνε τα μέσα;
-Μάρτυρας: Όχι. Έμπαιναν προτεραιότητες.
-Πρόεδρος: Ποιος καθόριζε την προτεραιότητα;
-Μάρτυρας: Την επιχειρησιακή ο διοικητής του ΕΣΚΕ, αλλά κάποιες προτεραιότητες βάζει η πολιτική ηγεσία. Ήμουν εκεί αν χρειαζόταν να επικοινωνήσω με αλλά υπουργεία, αλλά και να τους δώσω θάρρος. Δεν έκανα και δε μπορούσα να κάνω υποδείξεις στο ποιο μέσο θα πάει που. Ο κ. Φωστιέρης (επικεφαλής του ΕΣΚΕ) με ενημέρωνε για ό,τι ήταν διαθέσιμο εκείνη την ώρα και πού θα πάει. Εγώ δε γνώριζα. Εγώ είχα πει ότι «δεν θα δέχεστε από κανέναν εντολές κι αν δεχτείτε από κάποιον παράγοντα, ας πούμε βουλευτή, δημοσιογράφο, θα τον παραπέμπετε σε εμένα. Αν κάποιος τους έλεγε «στείλε ένα μέσο εδώ» και δεν μπορούσαν να τον διαχειριστούν τους είχα πει να τον παραπέμπουν σε εμένα για να χειρίζομαι την κατάσταση.
Ως προ το θέμα του ελικοπτέρου και την εντολή εκτροπής του προς τα διυλιστήρια στην Κόρινθο, ο πρώην υπουργός είπε: «Οι Ματθαιόπουλος (τότε υπαρχηγός Πυροσβεστικής) και Φωστιέρης έλεγαν πού θα πάνε τα μέσα… Το έμαθα την επόμενη ημέρα και θύμωσα, γιατί είχα δώσει εντολή, όπως είπα, για να παραπέμπουν σε εμένα αν δεχτούν επιχειρηματικές πιέσεις. Βέβαια αν με ρωτήσετε αν έκαναν καλά με την εκτροπή, δεν το ξέρω γιατί είναι επιχειρησιακό θέμα».
-Πρόεδρος: Την έγκριση για αυτά τα πράγματα ποιος την έδινε;
-Μάρτυρας: Δεν ήμουν στο γραφείο του συντονιστή, ήμουν σε διπλανό. Μπήκα κάποιες φορές να δω πώς πάει η κατάσταση.
-Πρόεδρος: Από ποιον μάθατε για τη Motor Oil;
-Μάρτυρας: Την επόμενη ημέρα αλλά δε θυμάμαι από ποιόν.
-Πρόεδρος: Το θεωρήσατε παρέμβαση;
-Μάρτυρας: Δεν γνωρίζω αν ήταν σωστά τα επιχειρησιακά κριτήρια. Δεν νομίζω ότι πιέστηκαν. Βρέθηκαν μπροστά σε μια κατάσταση.
-Πρόεδρος: Θα το έκαναν έτσι κι αλλιώς ή πιέστηκαν από επιχειρηματία της χώρας; Αφού τους είχατε πει αυτό, γιατί δεν σας το είπαν; Υπάρχει ένα ερώτημα αν έγινε μια άδικη κατάχρηση. Αν ζήτησε κάτι ένας επιχειρηματίας και αυτό ήταν σε βάρος πολιτών.
-Μάρτυρας: Δεν ξέρω γιατί δεν μου το είπαν. Δεν ξέρω αν ήταν για λόγους βιασύνης. Ο υπουργός δεν ενημερώνεται για όλα τα θέματα, μόνο για τα σημαντικά.
-Πρόεδρος: Δεν ήταν σημαντικό;
-Μάρτυρας: Αν βάλουμε το ενδεχόμενο πυρκαγιάς ενός διυλιστηρίου με μια φωτιά που ακόμα δεν είχε εξελιχθεί έτσι, δεν ξέρω ποιο ήταν το κριτήριο τους. Ρωτήστε τους…
Σε ερωτήσεις του εισαγγελέα της Έδρας για την εκτροπή τού ελικοπτέρου ο μάρτυρας είπε πως την επόμενη μέρα, οπότε όπως είπε έμαθε για το ελικόπτερο, παραιτήθηκε. Ο μάρτυρας επανέλαβε ότι δεν γνώριζε για παρέμβαση που έγινε από τον επιχειρηματία για τα διυλιστήρια και τόνισε πως το θέμα «είναι επιχειρησιακό και όχι πολιτικό» και επισήμανε: «Υπήρχε μια κατάσταση που έπρεπε να λυθούν πολλά προβλήματα, με κυριότερο το δυσάρεστο έργο τής αναγνώρισης των πτωμάτων. Όχι ότι είναι να καμαρώνουμε, αλλά λύθηκε γρήγορα. Δείτε στη Χαβάη τι γίνεται…». Η φράση του αυτή προκάλεσε την αντίδραση πολίτη από το ακροατήριο ο οποίος του φώναξε «Δέκα μέρες κάνατε!».
-Εισαγγελέας: Στις 27/7/2018 είχατε πει σε συνέντευξη Τύπου: «δεν βλέπω σοβαρά επιχειρησιακά λάθη»…
-Μάρτυρας: Ο τίτλος είναι αυτός που λέτε, αλλά αν διαβάσετε πιο κάτω είπα άλλα πράγματα. Προσπαθείτε εσείς μετά από 5 χρόνια να βρείτε τα λάθη και θα τα έβλεπα εγώ την επόμενη ημέρα; Υπάρχουν στρατηγικά λάθη, επιχειρησιακά και τακτικά λάθη. Δεν χρησιμοποίησα τη λέξη επιχειρησιακά.
-Εισαγγελέας: Λέτε δεν δώσατε επιχειρησιακά εντολές, αλλά υπάρχουν καταγεγραμμένες συνομιλίες που λένε «να ζητηθεί άδεια υπουργού».
-Μάρτυρας: Για άλλες πυρκαγιές, για τον Κάλαμο. Προτεραιότητες τους είχα πει να βάλουν, να μη σκορπίσουν παντού τα μέσα.
-Εισαγγελέας: Ο κ.Τερζούδης λέει ότι δίνατε εντολές στον Φωστιέρη, λέει ψέματα;
-Μάρτυρας: Λέει ανακρίβειες. Ο Φωστιέρης, αλλά και ο Τερζούδης με ενημέρωναν.
-Εισαγγελέας: Είναι νόμιμο να παρεμβαίνει ο υπουργός;
-Μάρτυρας: Αν είχατε στρατιωτικούς εδώ αντί για πυροσβέστες θα είχαν ξεσηκωθεί. Υπάρχει και κάλυψη και διαφοροποίηση. Αν είπα μη σκορπίσετε τα μέσα στον Κάλαμο σε μικρές φωτιές και στείλτε στις μεγάλες είναι καλό ή κακό;
Σε ερώτηση από την πλευρά των θυμάτων να αναφέρει τι θεωρεί ότι είναι η πολιτική ευθύνη και ο πολιτικός υπεύθυνος ο κ. Τόσκας απάντησε: «Εγώ είχα την πολιτική ευθύνη αλλά δεν είμαι κατηγορούμενος και αυτό έχει κριθεί».
-Συνήγορος Υποστήριξης της Κατηγορίας: Γιατί δεν ζητήσατε από τη Βουλή να κριθείτε από τη Δικαιοσύνη;
-Μάρτυρας: Νομίζω ότι το θέμα πολιτικοποιείται. Είμαι και ήμουν στη διάθεση της Δικαιοσύνης κι από εκεί και πέρα δεν έχω να πω τίποτα.
-Συνήγορος Υποστήριξης της Κατηγορίας: Επαναλαμβάνετε και σήμερα ότι δεν θα κάνατε τίποτα διαφορετικό;
-Μάρτυρας: Παραιτήθηκα γιατί έχω μάθει από τον στρατό και η συνείδηση μου επιβάλει ότι φταις δεν φταις, αν γίνει κάτι, παραιτείσαι.
Η κατάθεση του πρώην υπουργού θα συνεχιστεί αύριο.
