Αν σας έλεγαν ότι ένα προϊόν το οποίο καταναλώνετε σχεδόν καθημερινά (δεν αναφέρομαι σε ένα συγκεκριμένο) περιέχει κιτρικό οξύ, αραβική γόμα, τεχνητή σελουλιόζη, φωσφορικό ασβέστιο, κιτρικό σόδιο, υδρογονωμένα φυτικά λιπαρά, τεχνικό χρώμα και άλλα πολλά, ασφαλώς θα απορούσατε, αφού τίποτε από όλα αυτά δεν θυμίζει φαγητό. Δυστυχώς, όμως, τα περισσότερα, αν όχι όλα, από τα τεχνικά παρασκευασμένα τρόφιμα περιέχουν πολλά από αυτά, αλλά και άλλα προσθετικά προς χάριν της γεύσης, του χρώματος, της υφής ή της γενικής όψης του προϊόντος.
Ο μέσος όρος της δίαιτας του ανθρώπου του δυτικού κόσμου περιέχει μεγάλες ποσότητες από υπερεπεξεργασμένα φαγητά τα οποία είναι γεμάτα πρόσθετα στοιχεία.
Και επιπλέον, όπου και αν γυρίσουμε, θα δούμε διαφημίσεις οι οποίες μας ενθαρρύνουν να τρώμε όλο και περισσότερο από αυτά τα είδη.
Στις ΗΠΑ τα υπερεπεξεργασμένα φαγητά (σκευάσματα) ονομάζονται junk food, που σημαίνει παλιόφαγο (!!!).
Χαρακτηριστική ήταν η χιουμουριστική συμβουλή του Jack Lalanne – ο οποίος είχε συμβάλλει τα μέγιστα στη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης εκατομμυρίων Αμερικανών με τις αλυσίδες από τα Fitness Centers, που διέθετε – για τα υπερεπεξεργασμένα δημητριακά που προορίζονται για παιδιά στις ΗΠΑ: «ότι πετάξτε τα δημητριακά και φάτε το κουτί! Τουλάχιστον αυτό περιέχει πολλές εδώδιμες ίνες».
Ασφαλώς, στη χώρα μας, τα πράγματα δεν είναι τόσο δραματικά, αλλά ούτε και ενθαρρυντικά.
Είναι γεγονός, ότι ο γρήγορος τρόπος ζωής και η άποψη που επικρατεί, ότι το φαγητό είναι διασκέδαση και όχι ανάγκη, μας έχει φτάσει στο δεδομένο, ότι κάθε ένας από εμάς καταναλώνει τουλάχιστον 2000 διαφορετικά προσθετικά το χρόνο.
Αλλά, ας χωρίσουμε τα προσθετικά των τροφών σε πέντε βασικές κατηγορίες.
1) Ενισχυτικά γεύσης και αρώματος, στη θέση του φυσικού προϊόντος βρίσκουμε ένα χημικό προϊόν, που μοιάζει, μυρίζει και έχει ίδια γεύση με το φυσικό, μειώνοντας το κόστος του προϊόντος.
2) Ογκοβελτιωτικά, τα οποία δίνουν όγκο και πυκνή εμφάνιση στα προϊόντα, δυστυχώς αντικαθιστώντας μερικά φυσικά συστατικά από το παρασκεύασμα.
3) Τεχνικά χρώματα, ο μόνος λόγος της ύπαρξής τους είναι η καλυτέρευση της εμφάνισης του προϊόντος. Σκεφτείτε μόνο τούτο, ότι χρησιμοποιούνται ακόμη και στις ζωοτροφές.
4) Αντιοξειδωτικά, για να αυξηθεί η «ζωή» του προϊόντος, ώστε να βρίσκεται χωρίς πρόβλημα στα ράφια των σούπερ μάρκετ, μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
5) Βιταμίνες και μέταλλα: υπάρχουν προϊόντα στα οποία έχουν προστεθεί βιταμίνες και μέταλλα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η υπερεπεργασία του προϊόντος το έκανε να χάσει ήδη μεγάλο μέρος των δικών του φυσικών βιταμινών και μετάλλων.
Φυσικά έφτασε η ώρα του κρίσιμου ερωτήματος, είναι επικίνδυνα τα προσθετικά των τροφών;
Η ερώτηση αυτή, δεν απαντιέται με ένα ναι ή με ένα όχι. Μέχρι αυτή τη στιγμή, δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά, ότι όλα τα προσθετικά που χρησιμοποιούνται σήμερα από την βιομηχανία των τροφών είναι ασφαλή πέρα από κάθε αμφιβολία. Και φυσικά, δεν μπορούμε να πούμε ότι όλα είναι επικίνδυνα.
Προσθετικά, όπως βιταμίνες, μέταλλα, αμινοξέα και άλλα θρεπτικά συστατικά, πιθανότατα είναι απόλυτα ασφαλή.
Ασφαλώς, δεν μπορούμε να πούμε, ότι και τα άλλα είδη προσθετικών είναι «άμοιρα ευθυνών» όσον αφορά την υγεία μας. Είναι γεγονός ότι χρειάζεται πολύ περισσότερη έρευνα για να καταλήξουμε στο τι είναι τελικά ασφαλές και τι επιβλαβές για την υγεία μας.
Όπως, επίσης, είναι γεγονός ότι ορισμένα προσθετικά που θεωρούνταν ασφαλή πριν μερικά χρόνια, τώρα κατηγορούνται για υποψία πρόσκλησης καρκίνου, βλάβη των νεφρών κ.λ.π. ΄Ο, τι δηλαδή ίσχυε χθες, μπορεί να μην ισχύει σήμερα στον τομέα αυτό, μια και η επιστημονική έρευνα δεν έχει φτάσει στο σημείο του πλήρους και τεκμηριωμένου συμπεράσματος.
Αυτό που εγώ θα ήθελα να σας συμβουλεύσω είναι, να προτιμάτε τα φρέσκα και μη επεξεργασμένα προϊόντα, όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά, όσπρια, ζυμαρικά και άλευρα ολικής άλεσης και πολύσπορα, άπαχα κρεατικά (βοδινό, κοτόπουλο, γαλοπούλα, ψάρι). Και να αποφεύγετε ζωικά πρόσθετα λιπαρά, όπως βούτυρο, κρέμα γάλακτος, αλλαντικά, υπερεπεξεργασμένα άλευρα, ζάχαρη, γλυκά και γενικά τυποποιημένα προϊόντα.
Αυτά, φυσικά, μέχρι οι ερευνητές να μας δώσουν τα φώτα τους, όσον αφορά τις επιπτώσεις που όλα τα προσθετικά έχουν στην υγεία μας.
Γιώργος Μουλίνος
M.Sc – PhD Φυσιολογίας
της Άσκησης & της Διατροφής
Καθηγητής Φυσικής Αγωγής
Φυσικοθεραπευτής
M.Sc – PhD Αθλητιατρικής