Ο Αμερικανός, βραβευμένος με Όσκαρ σκηνοθέτης Ουίλιαμ Φρίντκιν, ο δημιουργός του «Εξορκιστή» και του «Ανθρώπου από τη Γαλλία», απεβίωσε σήμερα στο Λος Άντζελες σε ηλικία 87 ετών.
Ο Φρίντκιν, που εξερεύνησε την ανθρώπινη ψυχή στα όρια του κακού και του καλού, ήταν μια σημαντική προσωπικότητα της νεότερης γενιάς του Χόλιγουντ που απελευθερώθηκε από τους κλασικούς κινηματογραφικούς κώδικες, στο πρότυπο του Φράνσις Φορντ Κόπολα και του Μάρτιν Σκορτσέζε.
Σύμφωνα με το περιοδικό Variety, που επικαλείται μια φίλη της συζύγου του, ο Φρίντκιν πέθανε στο Λος Άντζελες.
Έκανε το ντεμπούτο του στη σκηνοθεσία με τη μουσική κωμωδία «Good Times» (1967) με πρωταγωνιστές το ντουέτο Σόνι Μπόνο και Σερ. Ωστόσο, πέρασε την υπόλοιπη καριέρα του δημιουργώντας κάποιες από τις βιαιότερες και πιο αμφιλεγόμενες σκηνές στην ιστορία του κινηματογράφου.
Ο «Άνθρωπος από τη Γαλλία» (1971) κέρδισε πέντε Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και εκείνα της καλύτερης ταινίας, της καλύτερης σκηνοθεσίας και της καλύτερης ανδρικής ερμηνείας για τον Τζιν Χάκμαν, τον οποίο αρχικά ο Φρίντκιν δεν ήθελε για τον ρόλο του ντετέκτιβ Ποπάι Ντόιλ.
Ο «Εξορκιστής» (1973) σόκαρε το κοινό με την καθόλου καθησυχαστική ιστορία ενός αθώου 12χρονου κοριτσιού (στον ρόλο η Λίντα Μπλερ) που υποβάλλεται σε εξορκισμό για να ελευθερωθεί από τον δαίμονα. Η ταινία, που έκανε ρεκόρ εισπράξεων και αποτέλεσε πολιτιστικό φαινόμενο, θεωρείται από ορισμένους ως η καλύτερη ταινία τρόμου που έχει γυριστεί ποτέ. Ήταν υποψήφια για 10 Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και εκείνα της καλύτερης ταινίας και καλύτερης σκηνοθεσίας.
«Οι ταινίες μου ήταν ανέκαθεν μια μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς στην πιο ακραία έκφανσή τους» δήλωσε ο ίδιος σε μια συνέντευξή του το 2012 στον Τομ Χάντλεστον. «Δεν απευθύνονται στους νέους, απευθύνονται στους ενήλικες. Υπάρχει κάποιο όριο που δεν θα το περνούσα;… Δεν ξέρω».
Ο Φρίντκιν γύρισε πολλές ταινίες τα επόμενα χρόνια (Το Ψωνιστήρι, ο Άνθρωπος από το Λος Άντζελες, Το μικρόβιο του φόβου, Killer Joe και άλλες) όπως καμία δεν έφτασε την επιτυχία των δύο μεγάλων θριάμβων του.
Οι επικριτές του τον θεωρούσαν θερμοκέφαλο, αλαζονικό νταή και τον αποκαλούσαν «Τυφώνα Μπίλι». Ο ίδιος παραδέχτηκε κάποια στιγμή ότι αισθανόταν ότι ήταν ανώτερός τους επειδή ήταν ο δημιουργός δύο ταινιών που καθόρισαν τη δεκαετία του ’70.
Στον «Άνθρωπο από τη Γαλλία», οι αστυνομικοί (Τζιν Χάκμαν και Ρόι Σνάινερ) σε μια παρακμάζουσα Νέα Υόρκη, παρακολουθούν έναν Γάλλο λαθρέμπορο ηρωίνης. Η ταινία, γυρισμένη σε στιλ ντοκιμαντέρ, ήταν ωμή, βίαιη και κυνική, με τους βάναυσους αστυνομικούς να μην ξεχωρίζουν από τους «κακούς». Περιείχε επίσης μια από τις μεγαλύτερες σκηνές καταδίωξης στην ιστορία του κινηματογράφου.
Στον «Εξορκιστή», που βασίστηκε στο μυθιστόρημα του Ουίλιαμ Πίτερ Μπλάτι, κατέβαλε μεγάλες προσπάθειες για να επιτύχει μια ατμόσφαιρα σήψης. Για να έχει γνήσιες αντιδράσεις από τους ηθοποιούς του, χαστούκισε έναν και τρόμαξε έναν άλλον πυροβολώντας με ένα όπλο ενώ δεν το περίμενε. Επίσης, πάγωνε το σκηνικό του για να κρυώνουν οι ηθοποιοί και να φαίνονται οι ανάσες τους στο φιλμ. Έβαλε την Μπλερ, που προτάθηκε για Όσκαρ για την ερμηνεία της, να κάνει ακατανόμαστες πράξεις και να εκστομίζει φρικτές βωμολοχίες, με τη φωνή της Μερσέντες Μακμπρίτζ που υποδυόταν τον «δαίμονα».
«Προσωπικά, πιστεύω ότι μέσα στον καθένα μας υπάρχουν οι δυνάμεις του καλού και του κακού που μάχονται διαρκώς για την ψυχή μας. Όλοι έχουμε μια σκοτεινή πλευρά και μια φωτεινή πλευρά. Ο Εξορκιστής είναι μια μεταφορά αυτού», είπε το 2012.
Οι επόμενες ταινίες του, το «Μεροκάματο του φόβου», οι «Αετονύχηδες του Μπρινκς» και ιδίως το «Ψωνιστήρι», ήταν παταγώδεις αποτυχίες – η τελευταία μάλιστα, χαρακτηρίστηκε ομοφοβική και οι κριτικοί την «έθαψαν».
Ο Ουίλιαμ Ντέιβιτ Φρίντκιν ήταν γιος φτωχών Ουκρανών μεταναστών. Γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1935 και μεγάλωσε το Σικάγο. Καθώς δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να φοιτήσει στο κολέγιο, εργάστηκε στη διανομή της αλληλογραφίας ενός τηλεοπτικού σταθμού της πόλης του και σύντομα άρχισε να σκηνοθετεί ζωντανές εκπομπές. Σκηνοθέτησε επίσης ντοκιμαντέρ, ένα εκ των οποίων, το 1965, βοήθησε να μετατραπεί η θανατική ποινή ενός καταδικασμένου δολοφόνου και του άνοιξε τον δρόμο για την πρώτη του δουλειά στο Χόλιγουντ.
Το 1981 υπέστη καρδιακή προσβολή, την οποία απέδωσε στη λατρεία του για τις πίτσες και τα χοτ ντογκ.
Ο Φρίντκιν παντρεύτηκε τέσσερις φορές και η τελευταία σύζυγός του ήταν η Σέρι Λάνσινγκ, με την οποία παρέμεινε μαζί από το 1991 μέχρι το τέλος.
