Το σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομικών «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2523 του Συμβουλίου, της 15ης Δεκεμβρίου 2022, σχετικά με την εξασφάλιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των ομίλων πολυεθνικών επιχειρήσεων και των εγχώριων ομίλων μεγάλης κλίμακας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Pillar II) και άλλες τελωνειακές και φορολογικές διατάξεις» εξασφάλισε διακομματική συναίνεση επί της αρχής.
Στην επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου δήλωσαν η ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Αριστερά. Επιφύλαξη, για την τελική τους στάση στην ολομέλεια, δήλωσαν Ελληνική Λύση, «Νίκη», «Σπαρτιάτες» και Πλεύση Ελευθερίας. Καταψήφισε το ΚΚΕ.
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη θέσπιση ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και τους ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε συμπληρωματικό φόρο έως 15%. Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, διατάξεις που δίνουν τη δυνατότητα στον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών να αναστέλλει για έως 12 μήνες την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο, πολιτών που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, καθώς και διατάξεις για φορολογικά και τελωνειακά ζητήματα και για το καθεστώς λειτουργίας της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου.
Με την ενσωμάτωση της Οδηγίας, που εφαρμόζεται υποχρεωτικά από 1/1/2024 από τα κράτη-μέλη, η Ελλάδα εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ και τη σχετική πρωτοβουλία του ΟΟΣΑ που έχει υιοθετηθεί από πολλές χώρες. Το υπουργείο Οικονομικών έχει χαρακτηρίσει το νομοσχέδιο σημαντικό βήμα στην αντιμετώπιση της φοροαποφυγής και του «ανταγωνισμού προς τα κάτω», δηλαδή, της εκμετάλλευσης, ιδιαίτερα από πολυεθνικούς ομίλους, της διαφορετικής φορολόγησης από κράτος σε κράτος, προκειμένου να πληρώνουν λιγότερους φόρους.
Με το νέο σύστημα εφαρμόζεται ένα παγκόσμιο ελάχιστο επίπεδο φορολογίας με πραγματικό φορολογικό συντελεστή 15% για πολυεθνικούς ομίλους επιχειρήσεων και ημεδαπούς ομίλους μεγάλης κλίμακας με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 750 εκατ. ευρώ για τουλάχιστον 2 από τα 4 τελευταία έτη, πριν το 2024. Το σύστημα αυτό μπορεί να οδηγήσει σε επιπλέον συμπληρωματικό φόρο έως 15% επί των κερδών, εφόσον οι επιχειρήσεις αυτές κατέβαλαν σε φόρους ποσοστό μικρότερο αυτού.
Με στοιχεία του 2022, στην Ελλάδα υπάρχουν 19 ελληνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι και 900-950 θυγατρικές ξένων ομίλων που εντάσσονται στις παραπάνω κατηγορίες. Εκτιμάται ότι, τα επιπλέον φορολογικά έσοδα που θα συγκεντρωθούν θα ανέρχονται σε έως 80 εκατ. ευρώ.
Κατά την ακρόαση φορέων, ο Μιχάλης Μητσόπουλος, εκ μέρους του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών, είπε ότι είναι σημαντικό να εκδοθεί γρήγορα η υπουργική απόφαση σε εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου, δεδομένου ότι αρκετοί ημεδαποί όμιλοι υποχρεούνται να κάνουν τις αναγκαίες γνωστοποιήσεις στις ενδιάμεσες οικονομικές τους καταστάσεις.
Ο Κωνσταντίνος Κόλλιας, εκ μέρους του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, είπε ότι η συγκεκριμένη Οδηγία εντάσσεται σε μία πολυετή προσπάθεια να μην υπάρχουν διαφοροποιημένες φορολογίες στις χώρες της ΕΕ, με σκοπό την εξομάλυνση του αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ κρατών εταίρων και τον καθορισμό ενός ελάχιστου φορολογικού συντελεστή της τάξης του 15%. «Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Οδηγίας και συνεπώς και του υπό συζήτηση νομοσχεδίου είναι, αφενός να μειωθούν τα κίνητρα των εταιρειών για χρήση φορολογικών παραδείσων, μέσω της μεταφοράς κερδών σε χώρες με χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, και αφετέρου να μειωθούν οι ευκαιρίες ώστε κάποιες χώρες να λειτουργήσουν ως φορολογικοί παράδεισοι».
Ο Γιώργος Φάκος, εκ μέρους της ΑΑΔΕ, είπε ότι εισάγεται στην ουσία ένας «αντικαταχρηστικός κανόνας» στην πρακτική μετατόπισης των κερδών των πολυεθνικών ομίλων σε δικαιοδοσίες μηδενικής ή πολύ χαμηλής φορολόγησης. Στο πλαίσιο των διατάξεων, είπε ο κ. Φάκος, εμπίπτουν οι εγκατεστημένες στην Ελλάδα μητρικές ή συνιστώσες οντότητες που είναι μέλη πολυεθνικού ομίλου ή εγχώριου ομίλου μεγάλης κλίμακας, οι οποίες περιλαμβάνονται στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της τελικής μητρικής οντότητας με ετήσια έσοδα τουλάχιστον 750 εκατ. ευρώ.
Ο Βασίλης Καμπάνης, εκ μέρους της ΓΣΕΒΕΕ, είπε ότι οι σχετικές ρυθμίσεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις φορολόγησης των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών που συστηματικά και με νομότυπες πρακτικές αποφεύγουν τη φορολόγηση καταβάλλοντας ελάχιστα ποσά. «Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα πρώτο θετικό βήμα το οποίο, μεταξύ άλλων, θα συνεισφέρει στην καλύτερη λειτουργία της αγοράς και του ανταγωνισμού, στην αύξηση των δημοσίων εσόδων και στο αίσθημα δικαίου», είπε ο εκπρόσωπος της ΓΣΕΒΕΕ.
Ο Αντώνης Μέγγουλης, εκ μέρους της ΕΣΕΕ, ανέφερε πως κανείς δεν θα μπορούσε να έχει αντίρρηση στην ενσωμάτωση της Οδηγίας, το ζητούμενο όμως είναι η αποτελεσματικότητα της νομοθέτησης και η θέση του φαινομένου υπό έλεγχο. «Μέχρι τώρα και ο νόμος 4972/22 αλλά ο νόμος 4174/13 επιχείρησαν να θέσουν υπό έλεγχο τις ενδοομιλικές τριγωνικές συναλλαγές, πλην όμως μέχρι και σήμερα η φορολόγηση του εισοδήματος που πραγματικά παράγεται δεν έχει καταστεί εφικτή. Οι τριγωνικές συναλλαγές για εμάς αποτελούν το σημαντικότερο όπλο στα χέρια των πολυεθνικών ομίλων για τη μείωση της φορολόγησης των κερδών τους και είναι επιζήμιο», είπε ο κ. Μέγγουλης.
«Ο τελωνειακός κλάδος με φιλοτιμία, αλληλεγγύη και συνοχή με ένα πολύ υψηλό επίπεδο κατάρτισης και με την ελάχιστη στελέχωση που έχει, καταφέρνει το καλύτερο στο πλαίσιο της δίωξης του λαθρεμπορίου και της φοροδιαφυγής. Εντούτοις, η επίλυση σοβαρών ζητημάτων που αντιμετωπίζει θα συμβάλλουν ουσιαστικά και στα δημόσια έσοδα και στην καλύτερη εργασιακή συνθήκη στον τελωνειακό κλάδο», είπε η Σοφία Κάτσικα, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Τελωνειακών Υπαλλήλων.
Ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης, επισήμανε ότι το νέο πλαίσιο αφαιρεί κίνητρα για να μεταφέρονται κέρδη σε άλλη χώρα. «Από εκεί που έφευγαν με 22% από εμάς για να πάνε στο 5%, τώρα πια δεν μπορούν να πάνε πιο κάτω από το 15%. Άρα, το κίνητρο να μεταφέρει τα κέρδη για να φορολογηθεί πολύ λίγο μειώνεται και με αυτό τον τρόπο αφαιρείται το κίνητρο για τις τριγωνικές συναλλαγές», ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών.
