Περίπου μια εβδομάδα προτού ο κίνδυνος το ομοσπονδιακό κράτος των ΗΠΑ να κηρύξει πτώχευση γίνει πραγματικότητα, καθώς οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε συνεργάτες του Δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν και της Ρεπουμπλικανικής αντιπολίτευσης δεν μοιάζουν να σημειώνουν αληθινή πρόοδο, ο οίκος αξιολόγησης Fitch Ratings υποβάθμισε χθες Τετάρτη σε «αρνητική» την προοπτική του αξιόχρεου του αμερικανικού δημοσίου, που βρίσκεται στη βαθμίδα AAA, την υψηλότερη.
Η αδυναμία των πολιτικών δυνάμεων να καταλήξουν σε συμφωνία για το αξιόχρεο αποτελεί «αρνητική ένδειξη για τη διακυβέρνηση γενικά» και «για τη βούληση των ΗΠΑ να εκπληρώνουν έγκαιρα τις υποχρεώσεις τους», σύμφωνα με τον οίκο, ο οποίος βλέπει με κακό μάτι «τις πολιτικές εντάσεις που εμποδίζουν» τις διαπραγματεύσεις μεν, αλλά ταυτόχρονα διαβεβαιώνει πως «αναμένει λύση εγκαίρως» στο θέμα του ορίου δανεισμού.
Παρά τα μερόνυχτα συνομιλιών, οι ομάδες του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και των Ρεπουμπλικάνων δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε συμβιβασμό για τα δημοσιονομικά.
«Εντελώς κατασκευασμένη κρίση»
Πρόκειται για «εντελώς κατασκευασμένη κρίση», τόνισε χθες Τετάρτη η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, η Καρίν Ζαν-Πιερ, στηλιτεύοντας την άρνηση των συντηρητικών στο Κογκρέσο να ψηφίσουν για να αυξηθεί ή να ανασταλεί το όριο του χρέους, κάτι απόλυτα απαραίτητο για να αποφευχθεί η κήρυξη στάσης πληρωμών από το ομοσπονδιακό κράτος.
Καθώς οι ομάδες συμβούλων των δύο πλευρών μετρούν δισεκατομμύρια, ανατέμνουν δημοσιονομικές θέσεις, συζητούν δυνητικές περικοπές δαπανών, η εκπρόσωπος της αμερικανικής προεδρίας εξαπέλυσε επίθεση στη δεξιά πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων.
«Λένε τώρα μεγαλόφωνα αυτό που έλεγαν χαμηλόφωνα, μιλάνε για την ομηρία της (χρηματοοικονομικής) φερεγγυότητας των ΗΠΑ», κατήγγειλε αναφερόμενη σε πρόσφατες δηλώσεις πολιτικού που ανήκει στη ριζοσπαστική δεξιά στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
«Δεν φταίω εγώ»
Ο Δημοκρατικός πρόεδρος πρότεινε στον Ρεπουμπλικάνο πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων Κέβιν Μακάρθι περικοπές συγκεκριμένων κατηγοριών δαπανών που θα ξεπερνούσαν το «ένα τρισεκατομμύριο δολάρια σε δέκα χρόνια», σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Πηγαίνοντας ακόμη παραπέρα από τη μείωση του ελλείμματος που είχε υποσχεθεί ήδη ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, αξίας κάπου 3 τρισεκ. σε δέκα χρόνια.
Ο Λευκός Οίκος είναι εξάλλου διατεθειμένος να ορίσει ταβάνι στις δημόσιες δαπάνες για δύο χρόνια· οι Ρεπουμπλικάνοι όμως απαιτούν να μπει κόφτης για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
«Πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να σημειώσουμε πρόοδο σήμερα», είπε χθες ο κ. Μακάρθι, επικρίνοντας ταυτόχρονα, για νιοστή φορά, την προσέγγιση του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν.
«Δεν φταίω εγώ που οι Δημοκρατικοί δεν μπορούν να μειώσουν τις δαπάνες τους», πέταξε, προσάπτοντας για ακόμα μια φορά στην κυβέρνηση πως περίμενε μέχρι την τελευταία στιγμή για να διαπραγματευτεί.
«Όπως επαναλαμβάνει η υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν εδώ και μήνες, αυτές οι πολιτικές ακροβασίες γύρω από το όριο του χρέους βλάπτουν σοβαρά τις αμερικανικές επιχειρήσεις και τις οικογένειες, αυξάνουν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια για τους φορολογούμενους κι απειλούν το αξιόχρεο των ΗΠΑ», τόνισε η Λίλι Άνταμς, εκπρόσωπος του υπουργείου, μετά την ανακοίνωση του Φιτς.
Αυτή η «προειδοποίηση» του οίκου αξιολόγησης «υπογραμμίζει την ανάγκη να αναληφθεί κοινή και ταχεία δράση από πλευράς και των δύο κομμάτων στο Κογκρέσο για να αυξηθεί ή να ανασταλεί το όριο» του χρέους, συμπλήρωσε.
«Στάση πληρωμών» στην 1η Ιουνίου
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αρχικά διατράνωνε πως δεν επρόκειτο να διαπραγματευτεί «με το πιστόλι στον κρόταφο», υπό την απειλή πτώχευσης του ομοσπονδιακού κράτους.
Όμως πλέον μεταξύ άλλων προτείνει στους Ρεπουμπλικάνους μεταξύ άλλων να ανακτηθούν και να αξιοποιηθούν αλλιώς πόροι που αρχικά προβλεπόταν να διατεθούν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του νέου κορονοϊού.
Οι συντηρητικοί διαμηνύουν πως δεν θα εγκρίνουν καμιά αύξηση του ορίου του χρέους αν δεν εξασφαλίσουν δεσμεύσεις για μεγάλες μειώσεις των δημοσίων δαπανών.
Αν το Κογκρέσο –η Γερουσία που ελέγχουν οι Δημοκρατικοί και η Βουλή των Αντιπροσώπων που ελέγχουν οι Ρεπουμπλικάνοι– δεν ενεργήσει, «μοιάζει σχεδόν σίγουρο ότι δεν θα μπορέσουμε να πάμε πολύ πιο πέρα από τις αρχές του Ιουνίου», θύμισε η Τζάνετ Γέλεν.
Ο λόγος, διευκρίνισε η κυρία Γέλεν, είναι η οργάνωση «του συστήματος πληρωμών των λογαριασμών μας», που δεν επιτρέπει να «αποφασίζουμε ποιους λογαριασμούς θα πληρώσουμε και ποιους όχι»: αυτό σημαίνει ότι το υπουργείο Οικονομικών δεν έχει περιθώρια να εκτελεί πρώτα για παράδειγμα πληρωμές τοκοχρεολυσίων αντί άλλων υποχρεώσεων, να προτεραιοποιεί δαπάνες.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία θα «αθετήσουμε κάποιες από τις υποχρεώσεις μας και αυτό δεν είναι αποδεκτό», επέμεινε.
Την 1η Ιουνίου, ελλείψει συμφωνίας, οι ΗΠΑ θα βρεθούν σε κατάσταση στάσης πληρωμών, ή αλλιώς δεν θα είναι σε θέση να καταβάλλουν τοκοχρεολύσια σε όσους διακρατούν αξιόγραφα του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών, μισθούς στους δημόσιους λειτουργούς, συντάξεις σε βετεράνους των ενόπλων δυνάμεων και ούτω καθεξής.
Η Αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών πρόσθεσε πως οι υπηρεσίες της θα δώσουν πολύ σύντομα περαιτέρω διευκρινίσεις για την ακριβή ημερομηνία που η χώρα κινδυνεύει να κηρύξει στάση πληρωμών.
Αυτό το άνευ προηγουμένου σενάριο, επισημαίνουν οικονομολόγοι, θα ήταν συνώνυμο με πελώρια ύφεση, αναταραχή στις αγορές των ΗΠΑ και πιθανή εξάπλωση της κρίσης σε όλη την παγκόσμια οικονομία.