Σημαντικές αλλαγές και νέες συνθήκες αναμένεται να διαμορφώσει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας που θα τεθεί σε διαβούλευση την προσεχή εβδομάδα και το οποίο φιλοδοξεί να καλύψει προστατευτικά τις «κρυφές» και άτυπες μορφές εργασίας.
Ειδικότερα προβλέπεται, ειδική εισφορά 10% έως 15% επί του μισθού αντί της περικοπής κατά 30% της σύνταξης. Θέσπιση ανώτατου πλαφόν στο ύψος της νέας παρακράτησης. Αύξηση στα 30.000 ευρώ του ορίου των οφειλών προς τον ΕΦΚΑ με τα οποία μπορεί να συνταξιοδοτηθεί ο ασφαλισμένος. Περικοπές στις συντάξεις χηρείας μετά την πάροδο της τριετίας. Και μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης που παρακρατείται από τις υψηλές συντάξεις. Πρόκειται για τις ασφαλιστικές διατάξεις που θα συμπεριληφθούν – τον Σεπτέμβριο – στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί τον Οκτώβριο. Η οριστικοποίηση του ύψους της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς για τους συνταξιούχους που εργάζονται και η διαδικασία συνταξιοδότησης όσων ασφαλισμένων έχουν υψηλά χρέη προς τον ΕΦΚΑ θα συζητηθούν και θα εγκριθούν από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 31 Αυγούστου και ακολούθως θα ενσωματωθούν στο εργασιακό νομοσχέδιο.
H νέα διάταξη για τους εργαζόμενους συνταξιούχους θα μπει σε ισχύ από το νέο έτος, ενώ η ειδική εισφορά που θα αντικαταστήσει τη – σημερινή – μείωση της σύνταξης κατά 30% εκτιμάται ότι θα κυμαίνεται από 10% έως 15% επί των αμοιβών τις οποίες θα λαμβάνει ο συνταξιούχος από την εργασία του.
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα αποφάσεις, έχει οριστικοποιηθεί ότι το πέναλτι -30% στις συντάξεις θα καταργηθεί. Αντ’ αυτού θα επιβληθεί μια ειδική εισφορά, που θα κρατείται από το πρόσθετο εισόδημα που θα έχει ο συνταξιούχος μέσω της απασχόλησής του.
Το ύψος της εισφοράς δεν θα οδηγεί σε παρακράτηση μεγαλύτερη από αυτή που ισχύει σήμερα μέσω της μειωμένης σύνταξης (δηλαδή του 30%). Αυτό θα επιτευχθεί με τη θέσπιση ανώτατου ορίου, το οποίο δεν θα ξεπερνά η παρακράτηση της εισφοράς, οποιοδήποτε και αν είναι το εισόδημα του εργαζόμενου συνταξιούχου. Αντιστοίχως, το επικρατέστερο σενάριο των αλλαγών για τους ελεύθερους επαγγελματίες προβλέπει παρακράτηση ίση με το 50% της ασφαλιστικής κλάσης που έχουν επιλέξει.
Ενα επιπλέον πρόβλημα που δεν έχει ακόμη λυθεί αφορά τον τρόπο παρακράτησης της ειδικής εισφοράς. Και αυτό, γιατί εφόσον το μέτρο ισχύσει από το 2024 και μετά και η παρακράτηση γίνει μέσω της ΑΑΔΕ, τότε θα υπάρξει ένα δημοσιονομικό κενό κατά τον πρώτο ενάμιση χρόνο, έως ότου η φορολογική διοίκηση εισπράξει τον φόρο και τον αποδώσει στον ΕΦΚΑ. Για να ξεπεραστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα εξετάζεται το σενάριο αντί για «ειδικό φόρο» να επιβληθεί «ειδική ασφαλιστική εισφορά» για τους συγκεκριμένους εργαζομένους, η οποία θα εισπράττεται από τον εργοδότη.
Συνταξιοδότηση με χρέη
Υπό επεξεργασία είναι και η ρύθμιση για τους ασφαλισμένους με υψηλές οφειλές που – με το σημερινό καθεστώς – δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη.
Σύμφωνα με τη νέα διάταξη, το όριο των οφειλών με το οποίο ένας ασφαλισμένος θα μπορεί να λάβει τη σύνταξή του εξοφλώντας ταυτόχρονα και την οφειλή του προς τον ΕΦΚΑ έχει οριστικοποιηθεί στις 30.000 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και στα 8.000 ευρώ για τους αγρότες.
Το «παράθυρο» για τη συνταξιοδότηση οφειλετών προς το Ταμείο αφορά περισσότερους από 150.000 ασφαλισμένους με υψηλά χρέη (άνω των 20.000 ευρώ) και ως 30.000 ευρώ.
Μέχρι σήμερα το όριο των οφειλών με το οποίο μπορούσε κανείς να ρυθμίσει ώστε να βγει στη σύνταξη είναι οι 20.000 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες και οι 6.000 για αγρότες. Το ποσό αυτό αυξάνεται στις 30.000 ευρώ και στις 8.000 για τους ασφαλισμένους στον ΟΓΑ.
Ο συμψηφισμός του τμήματος της οφειλής κάτω των 20.000 ευρώ θα γίνεται σε 60 δόσεις και θα παρακρατείται από τη σύνταξη που δικαιούται ο ασφαλισμένος οφειλέτης.
Για τους αγρότες το ύψος της οφειλής (με την οποία θα έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν την απονομή σύνταξης) θα αυξηθεί από τις 6.000 ευρώ σε 8.000 ευρώ.
Συντάξεις χηρείας
Μετά την πάροδο της τριετίας – από την απονομή της – οι δικαιούχοι θα χάνουν το μισό της σύνταξης (από το 70% μειώνεται στο 35% της σύνταξης του θανόντος) εφόσον ο δικαιούχος αναλάβει εργασία ή συνταξιοδοτηθεί.
Ειδική εισφορά αλληλεγγύης
Προωθείται η μείωση του ποσοστού παρακράτησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης η οποία χρηματοδοτεί τον λογαριασμό ΑΚΑΓΕ, στο οποίο υπολογίζεται ότι έχουν συγκεντρωθεί περί τα 30 δισ. ευρώ. Η εν λόγω εισφορά επιβάλλεται σε συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ κλιμακωτά και κυμαίνεται από 3% έως 14%.
Ευέλικτες μορφές απασχόλησης και πολλαπλοί εργοδότες
Νέες ευέλικτες μορφές απασχόλησης, θέσπιση της εργασίας σε πολλαπλούς εργοδότες, ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο ευρωπαϊκής οδηγίας (2019/1152), αλλαγή στον τρόπο εφαρμογής της κάρτας εργασίας, πρόστιμα για την υποδηλωμένη εργασία και δοκιμαστική περίοδο έξι μηνών για τους νεοπροσλαμβανόμενους εργαζομένους περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο αναμένεται να δοθεί σε δημόσια διαβούλευση εντός της ερχόμενης εβδομάδας.
Αναλυτικά, στο σχέδιο νόμου ρυθμίζεται για πρώτη φορά και στην Ελλάδα το ζήτημα ειδικών, ευέλικτων μορφών απασχόλησης, όπως των «συμβάσεων μηδενικών ωρών απασχόλησης» καθώς και της «κατά παραγγελία απασχόλησης». Πρόκειται για ένα μοντέλο απασχόλησης όπου ο εργοδότης μπορεί να καλεί τον απασχολούμενο όποτε τον χρειάζεται και να τον πληρώνει ανάλογα με την ώρα που έχει εργαστεί. Τέτοιες μορφές απασχόλησης είναι πολύ συχνές στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ τα τελευταία χρόνια έκαναν την εμφάνισή τους και στη χώρα μας.
Πολλαπλοί εργοδότες
Ταυτόχρονα, με το νομοσχέδιο θα επιτρέπεται η παροχή εργασίας από τον εργαζόμενο σε πολλαπλούς εργοδότες. Ωστόσο θα πρέπει να τηρούνται οι διατάξεις για τον ελάχιστο χρόνο ανάπαυσης ανά ημέρα. Η διάταξη θα απελευθερώνει τη δυνατότητα απασχόλησης πέραν του νόμιμου ωραρίου σε έναν εργοδότη και τη δυνατότητα μερικής απασχόλησης σε δεύτερο εργοδότη, αλλά θα πρέπει συνολικά η εργασία να μην εκτείνεται πέραν των 13 ωρών ημερησίως.
Κατά τα λοιπά, το εργασιακό νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει:
Ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο ευρωπαϊκής οδηγίας (2019/1152) με τις υποχρεώσεις των εργοδοτών για τακτική και έγκαιρη ενημέρωση του εργαζομένου για την εξέλιξη της εργασιακής σύμβασης, όπως και για κάθε αλλαγή των όρων εργασίας.
Κάρτα εργασίας
Αλλαγές στον τρόπο εφαρμογής της κάρτας εργασίας για τις περιπτώσεις επιχειρήσεων που την εφαρμόζουν οικειοθελώς. Οι επιχειρήσεις αυτές θα απαλλάσσονται από το 90% των γραφειοκρατικών διαδικασιών που προβλέπονται στην εφαρμογή της κάρτας εργασίας. Στόχος να εφαρμοστεί η ψηφιακή κάρτα σταδιακά σε όλη την οικονομία. Οι επιχειρήσεις που υιοθετούν εθελοντικά την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας – ενώ δεν ανήκουν σε κλάδους όπου η ψηφιακή κάρτα εφαρμόζεται υποχρεωτικά – θα απαλλάσσονται από την υποχρέωση υποβολής στο σύστημα «Εργάνη» μιας σειράς εντύπων, όπως μεταξύ άλλων και του εντύπου Ε8, δηλαδή της προαναγγελίας των υπερωριών.
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα για «ελαστική εφαρμογή» παρέχοντας περιθώριο ενός μήνα για τις δηλώσεις στις μεταβολές στην εργασία στο σύστημα «Εργάνη». Συγκεκριμένα, η διάταξη θα προβλέπει για τους εργοδότες που εφαρμόζουν οικειοθελώς την κάρτα εργασίας να δηλώνουν, ανά μήνα, αν επιθυμούν «προδήλωση» του τροποποιητικού ωραρίου και των υπερωριών ή θα λαμβάνονται υπ’ όψιν – μόνο – τα χτυπήματα της κάρτας του εργαζομένου ως προς την έναρξη και λήξη του ωραρίου.
Πρόστιμο στους εργοδότες
Προβλέπεται πρόστιμο ύψους 10.500 ευρώ στους εργοδότες που αποδεικνύεται ότι υποδηλώνουν τους απασχολουμένους στην επιχείρησή τους.
Θεσπίζεται δοκιμαστική περίοδος έξι μηνών για έναν εργαζόμενο που προσλαμβάνεται. Κατά την περίοδο αυτή μπορεί να απολυθεί χωρίς αποζημίωση. Σήμερα η περίοδος αυτή είναι ετήσια.