Υποστηρικτές του πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου εισέβαλαν την Κυριακή 8 Ιανουαρίου σε πολλά κυβερνητικά κτίρια της πρωτεύουσας, προκαλώντας σημαντικές υλικές ζημιές.
Σκηνές που φέρνουν μνήμες από την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ, πριν δύο χρόνια, κάνουν τον γύρο του διαδικτύου.
Πλάνα από τους δρόμους της Μπραζίλια δείχνουν ένα πλήθος διαδηλωτών, ντυμένων με κιτρινοπράσινα μπλουζάκια, να καταλαμβάνει το Κογκρέσο, το Ανώτατο Δικαστήριο και διάφορα υπουργεία ενώ περικύκλωσαν το προεδρικό μέγαρο. Μερικές χιλιάδες άνθρωποι εισέβαλαν στο Ανώτατο Δικαστήριο και το Κογκρέσο και θεάθηκαν να σπάνε έπιπλα. Βίντεο δείχνουν κατεστραμμένα γραφεία βουλευτών και διαδηλωτές όρθιους πάνω στα έδρανα της Γερουσίας. Τα τοπικά μέσα ενημέρωσης υπολόγισαν ότι στις ταραχές συμμετείχαν περίπου 3.000 άνθρωποι.
Ο αρχηγός του κράτους έθεσε τις τοπικές υπηρεσίες επιβολής της τάξης υπό τη διοίκηση των ομοσπονδιακών δυνάμεων, για να αποκατασταθεί η ασφάλεια στην Μπραζίλια, όπου η αστυνομία δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την έφοδο χιλιάδων μπολσοναριστών.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας της κυβέρνησής του Φλάβιου Ντίνου δήλωσε αργά χθες κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου ότι ο έλεγχος των εδρών των τριών εξουσιών ανακτήθηκε πλήρως και πρόσθεσε πως συνελήφθησαν πάνω από 200 άνθρωποι.
Ο κυβερνήτης του ομοσπονδιακού διαμερίσματος έκανε λόγο για πάνω από 400 συλλήψεις.
«Δεν θα καταφέρουν να καταστρέψουν τη δημοκρατία», δεσμεύτηκε χαρακτηρίζοντας τις εισβολές «τρομοκρατία» αυτών που θέλουν να γίνει «πραξικόπημα».
Ο Λούλα επιστρέφει στην Μπραζίλια
Ο βραζιλιάνος πρόεδρος Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα επέστρεψε το βράδυ της Κυριακής (σ.σ. σήμερα το πρωί ώρα Ελλάδας) στην Μπραζίλια και πήγε να διαπιστώσει τις ζημιές στο προεδρικό μέγαρο, όπου εισέβαλαν νωρίτερα οπαδοί του προκατόχου του, του ακροδεξιού Ζαΐχ Μπολσονάρου, ο οποίος από τη Φλόριντα όπου βρίσκεται καταδίκασε, όχι και πολύ σθεναρά, την επίθεση.
Ο Λούλα, που βρισκόταν χθες το απόγευμα στην Αρακουάρα, στην πολιτεία Σαν Πάουλου (νοτιοανατολικά), που επλήγη από πλημμύρες, πήγε κατά σειρά στο προεδρικό μέγαρο και κατόπιν στο Ανώτατο Δικαστήριο, όπου επίσης εισέβαλαν και προκάλεσαν καταστροφές μπολσοναριστές, όπως και στο Κογκρέσο.
Αντιμέτωπος με μείζονα κρίση μόλις μια εβδομάδα αφότου άρχισε τη νέα του θητεία, έπειτα από τις δύο συναπτές προηγούμενες (2003-2010), ο πρόεδρος καταδίκασε τα γεγονότα «άνευ προηγουμένου στην ιστορία της Βραζιλίας».
«Θα τους βρούμε όλους και θα τιμωρηθούν», τόνισε, αναφερόμενος σε αυτούς που ευθύνονται για τις λεηλασίες και τις καταστροφές. «Θα βρούμε επίσης αυτούς που τους χρηματοδότησαν», πρόσθεσε.
Πλάνα που μετέδωσε το τηλεοπτικό δίκτυο Globo αργά το βράδυ τον εικονίζουν να συζητά με μέλη του Ανώτατου Δικαστηρίου, μπροστά στο κτίριο με σπασμένα παράθυρα μετά την εισβολή αυτών που εξακολουθούν να απορρίπτουν την επιστροφή του στην εξουσία, μια εβδομάδα αφού ανέλαβε την τρίτη του θητεία.
Ζαΐχ Μπολσονάρου: Καταδικάζει «το πλιάτσικο και τις εισβολές σε δημόσια κτίρια»
Ο Ζαΐχ Μπολσονάρου παραμένει στις ΗΠΑ, για τις οποίες αναχώρησε δύο ημέρες πριν από την ορκωμοσία του Λούλα, αρνούμενος να παραδώσει την προεδρική εσάρπα σε αυτόν που τον κέρδισε οριακά την 30ή Οκτωβρίου, που δεν συνεχάρη ποτέ.
«Οι ειρηνικές διαδηλώσεις, που συμμορφώνονται προς τον νόμο, είναι μέρος της δημοκρατίας. Ωστόσο, τα πλιάτσικα και οι εισβολές σε δημόσια κτίρια (…) αντίκεινται προς τον κανόνα», έκρινε μέσω Twitter ο πρώην πρόεδρος.
Σε άλλη ανάρτησή του απέρριψε «τις κατηγορίες χωρίς απόδειξη» του κεντροαριστερού διαδόχου. Ο Λούλα κατήγγειλε ότι ο «λόγος» του ακροδεξιού πρώην αρχηγού του κράτους «ενεθάρρυνε» τους «φασίστες βάνδαλους» να εισβάλουν στο προεδρικό μέγαρο, στο Ανώτατο Δικαστήριο και στο Κογκρέσο.
«Απαράδεκτη»
Ο κυβερνήτης του ομοσπονδιακού διαμερίσματος της Μπραζίλιας, ο Ιμπανέις Ρόσα, σύμμαχος του πρώην προέδρου Μπολσονάρου, ζήτησε συγγνώμη μέσω βίντεο από τον πρόεδρο Λούλα. Χαρακτήρισε τους δράστες των εκτεταμένων καταστροφών στα δημόσια κτίρια «αληθινούς βάνδαλους» και «αληθινούς τρομοκράτες».
«Παρακολουθούσαμε με τον υπουργό (Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας) Ντίνου όλες τις κινήσεις (…) Σε καμιά στιγμή δεν νομίζαμε πως οι διαδηλώσεις αυτές θα έπαιρναν τέτοιες διαστάσεις», πρόσθεσε.
Ο Αλεσάντρ τζι Μοράις, δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου, έδωσε εντολή να παυθεί για 90 ημέρες ο κυβερνήτης Ρόσα, εξαιτίας των σφαλμάτων και των παραλείψεων στα μέτρα ασφαλείας που επέτρεψαν την εισβολή στις έδρες των τριών εξουσιών. Ακόμη, διέταξε οι καταυλισμοί έξω από στρατιωτικές βάσεις που έχουν στήσει οπαδοί του κ. Μπολσονάρου, απαιτώντας οι ένοπλες δυνάμεις να προχωρήσουν σε πραξικόπημα, να έχουν διαλυθεί εντός 24 ωρών, να απομακρυνθούν τα οδοφράγματα και να τερματιστούν οι καταλήψεις κτιρίων. Επιπλέον, έδωσε εντολή οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης Facebook, Twitter και Tik Tok να αναστείλουν μέχρι νεοτέρας τη λειτουργία των λογαριασμών χρηστών που διασπείρουν αντιδημοκρατική προπαγάνδα.
Πέρα από τον κυβερνήτη του ομοσπονδιακού διαμερίσματος, και άλλοι σύμμαχοι του πρώην προέδρου καταδίκασαν τα βίαια επεισόδια, ιδίως ο Βαλντεμάρ ντα Κόστα Νέτου, ο πρόεδρος του Φιλελεύθερου Κόμματος (Partido Liberal, PL) του κ. Μπολσονάρου, που μίλησε για «λυπηρή ημέρα για το βραζιλιάνικο έθνος» και «ντροπή».
Τζο Μπάιντεν: «Επίθεση εναντίον της δημοκρατίας»
Οι εισβολές και οι καταστροφές προκάλεσαν κύμα αγανακτισμένων αντιδράσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε «εξωφρενικές» τις βιαιότητες.
«Καταδικάζω την επίθεση εναντίον της δημοκρατίας και της ειρηνικής μεταβίβασης της εξουσίας στη Βραζιλία. Οι δημοκρατικοί θεσμοί της Βραζιλίας έχουν την απόλυτη υποστήριξή μας και η βούληση του βραζιλιάνικου λαού δεν πρέπει να υπονομευθεί», ανέφερε ο κ. Μπάιντεν μέσω Twitter.
«Η χρήση βίας για την εξαπόλυση επιθέσεων εναντίον δημοκρατικών θεσμών είναι πάντα απαράδεκτη», ανέφερε από την πλευρά του μέσω Twitter ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησής του, ο Άντονι Μπλίνκεν.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν διαβεβαίωσε τον Λούλα πως μπορεί να «λογαριάζει στην ανελλιπή υποστήριξη» του Παρισιού.
Το βραζιλιάνικο παράρτημα της Διεθνούς Αμνηστίας από την πλευρά του ζήτησε να διενεργηθεί «ταχεία και αμερόληπτη έρευνα» για τα γεγονότα, που θύμισαν την εισβολή την 6η Ιανουαρίου 2021 οπαδών του πρώην προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο ομοσπονδιακό Καπιτώλιο, μετά την ήττα του από τον Τζο Μπάιντεν στις εκλογές του Νοεμβρίου του 2020.
Σημαντικές ζημιές
Το κέντρο των τριών εξουσιών στην Μπραζίλια βυθίστηκε στο χάος. Μολονότι η περιοχή ήταν αποκλεισμένη από τις αρχές, οι μπολσοναριστές κατάφεραν να διαπεράσουν τις ζώνες ασφαλείας.
Αστυνομικοί προσπαθούσαν, μάταια, να τους απωθήσουν με εκτενή χρήση δακρυγόνων. Βίντεο καταγράφει διαδηλωτές να ρίχνουν έφιππο αστυνομικό κάτω και να τον ξυλοκοπούν με ρόπαλα.
Τοπική ένωση δημοσιογράφων κατήγγειλε πως τουλάχιστον πέντε δημοσιογράφοι υπέστησαν επιθέσεις. Ανάμεσά τους ήταν φωτοειδησεογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου, που υπέστη χτυπήματα από διαδηλωτές οι οποίοι του έκλεψαν το υλικό του.
Οι ζημιές είναι μεγάλες στα τρία τεράστια κτίρια, κοσμήματα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής γεμάτα έργα τέχνης. Πίνακες ανυπολόγιστης αξίας υπέστησαν ζημιές.
«Πρέπει να αποκαταστήσουμε την τάξη έπειτα από αυτές τις εκλογές απάτη», είπε η Σάρα Λίμα, 27χρονη πολιτική μηχανικός, οπαδός του κ. Μπολσονάρου, που πήγε στην πρωτεύουσα από την Γκοϊανέζια, 300 χιλιόμετρα μακριά.
Μπολσοναριστές διαδήλωναν έξω από στρατώνες, απαιτώντας οι ένοπλες δυνάμεις να επέμβουν, μετά την ήττα του ακροδεξιού πρώην αρχηγού του κράτους την 30ή Οκτωβρίου.
Ο πρόεδρος της Γερουσίας της Βραζιλίας, ο Χοντρίγκου Πατσέκο, καταδίκασε «τις αντιδημοκρατικές ενέργειες» που εκτυλίχθηκαν χθες, κρίνοντας πως πρέπει να τιμωρηθούν με «όλη την αυστηρότητα που προβλέπει ο νόμος».
Παγκόσμια καταδίκη για τα επεισόδια στην Μπραζίλια
Ο Καναδάς καταδικάζει τις επιθέσεις, υποστηρίζει τον πρόεδρο Λούλα
Η κυβέρνηση του Καναδά καταδίκασε «σθεναρά» την εισβολή στις έδρες των τριών εξουσιών στην Μπραζίλια οπαδών του ακροδεξιού πρώην προέδρου Ζαΐχ Μπολσονάρου υπογραμμίζοντας την «υποστήριξή της» στον πρόεδρο Λούλα «και στους δημοκρατικούς θεσμούς της Βραζιλίας».
«Ο σεβασμός της δημοκρατικής βούλησης του λαού είναι πρωταρχικός σε κάθε δημοκρατία – συμπεριλαμβανομένης της Βραζιλίας», τόνισε μέσω Twitter ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό. «Επαναβεβαιώνουμε την υποστήριξή μας στον πρόεδρο Λούλα» και «καταδικάζουμε σθεναρά τη βίαιη συμπεριφορά» των μπολσοναριστών χθες Κυριακή, πρόσθεσε.
Παράλληλα, μέσω του ίδιου ιστότοπου κοινωνικής δικτύωσης, το καναδικό υπουργείο Εξωτερικών κατήγγειλε τις «επιθέσεις που αποπειρώνται να υπονομεύσουν τη δημοκρατία» στη Βραζιλία.
Ο Καναδάς «στέκεται στο πλευρό του βραζιλιάνικου λαού και της κυβέρνησης (του προέδρου) Λούλα. Οι δημοκρατικοί θεσμοί βρίσκονται στην καρδιά των κοινωνιών μας και πρέπει να προστατευθούν», πρόσθεσε το καναδικό ΥΠΕΞ.
ΥΠΕΞ της Ιταλίας: Κάθε πράξη βίας εναντίον των δημοκρατικών θεσμών πρέπει να καταδικάζεται
«Παρακολουθώ με ανησυχία όσα συμβαίνουν στην Βραζιλία. Κάθε πράξη βίας κατά των δημοκρατικών θεσμών πρέπει να καταδικάζεται με μεγάλη αποφασιστικότητα», ανέφερε μέσω Twitter ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Αντόνιο Ταγιάνι και πρόσθεσε: «Τα εκλογικά αποτελέσματα πρέπει να τυγχάνουν πάντοτε σεβασμού».
Η Πορτογαλία καταδικάζει τις «πράξεις βίας» των μπολσοναριστών
Ο πορτογάλος πρόεδρος Μαρσέλου Χεμπέλου ντε Σόουζα καταδίκασε την εισβολή οπαδών του ακροδεξιού πρώην προέδρου της Βραζιλίας Ζαΐχ Μπολσονάρου στις έδρες των τριών εξουσιών στην Μπραζίλια.
Ο αρχηγός του πορτογαλικού κράτους εξέφρασε την αλληλεγγύη στον νέο, «νόμιμο» βραζιλιάνο πρόεδρο, τον Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος ορκίστηκε και ανέλαβε την εξουσία την 1η Ιανουαρίου μετά τη νίκη του στις εκλογές του Οκτωβρίου του 2022, μπροστά στις «πράξεις βίας» αυτές.