Οι αναπτυσσόμενες χώρες δαπάνησαν περίπου μισό τρισεκατομμύριο δολάρια για να εξυπηρετήσουν το εξωτερικό δημόσιο χρέος τους και το χρέος τους με εγγύηση του δημοσίου το 2022, αντλώντας κονδύλια από τους τομείς κρίσιμης σημασίας της υγείας, της παιδείας και της αντιμετώπισης των αναγκών λόγω της κλιματικής αλλαγής, ωθώντας τις φτωχότερες χώρες σε έναν αυξανόμενο κίνδυνο να «περιπέσουν σε κρίση χρέους», ανακοίνωσε σήμερα η Παγκόσμια Τράπεζα.
Στην τελευταία Έκθεση για το Διεθνές Χρέος, η τράπεζα αναφέρει ότι οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του χρέους περιλαμβανομένου του κεφαλαίου και των τόκων αυξήθηκαν κατά 5% φθάνοντας το ποσό ρεκόρ των 443,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε σχέση με ένα χρόνο νωρίτερα εν μέσω της μεγαλύτερης εκτόξευσης επιτοκίων σε τέσσερις δεκαετίες. Αναφέρει επίσης ότι οι πληρωμές ενδέχεται να εκτοξευθούν πάνω από το 10% στο διάστημα 2023-2024.
Οι 75 φτωχότερες χώρες επλήγησαν περισσότερο, σύμφωνα με την έκθεση, που διενεργείται ήδη τα τελευταία 50 χρόνια. Οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του εξωτερικού δημόσιου χρέους τους έφθασαν στο ποσό ρεκόρ των 88,9 δισεκατομμυρίων το 2022 και θα εκτοξευθούν κατά 40% την περίοδο 2023-2024. Μόνο οι πληρωμές των τόκων τους έχουν τετραπλασιασθεί από το 2012 φθάνοντας τα 23,6 δισεκατομμύρια δολάρια, αναφέρει η έκθεση.
«Αυτή είναι η δεκαετία τακτοποίησης των λογαριασμών», δήλωσε σε συνέντευξή του στο Reuters ο επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ιντερμίτ Τζιλ. «Τα επίπεδα ρεκόρ του χρέους και τα υψηλά επιτόκια έχουν ωθήσει πολλές χώρες στην πορεία της κρίσης» είπε, προειδοποιώντας ότι τα συνεχιζόμενα υψηλά επιτόκια μπορούν να οδηγήσουν περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες σε δυσχερή κατάσταση χρέους.
Ο Τζιλ δήλωσε ότι παρακολουθεί προσεκτικά τις συζητήσεις που γίνονται στην Αιθιοπία με τους ομολογιούχους, μετά τη διακοπή των συνομιλιών σε σχέση με πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να παραταθεί η λήξη και το επιτοκιακό περιθώριο για την αποπληρωμή του μοναδικού διεθνούς ομολόγου ύψους 1 δισεκατομμυρίων δολαρίων που λήγει τον Δεκέμβριο του 2024.
«Η Αιθιοπία μοιάζει με καναρίνι μέσα σε ανθρακωρυχείο»», δήλωσε. «Είναι η μεγαλύτερη χώρα που θα χρεοκοπήσει. Αυτό είναι κάτι το ενδιαφέρον. Είναι μια από τις πέντε μεγαλύτερες στην υποσαχάρια Αφρική»
Η Αιθιοπία διολισθαίνει προς τη χρεοκοπία, μετά τη δήλωσή της ότι δεν θα πληρώσει το κουπόνι των 33 εκατομμυρίων δολαρίων του ομολόγου έως τη Δευτέρα.
Ο Τζιλ απηύθυνε έκκληση για «γρήγορη και συντονισμένη δράση» από τις χώρες οφειλέτες, τους ιδιώτες και επίσημους πιστωτές, και τα πολυμερή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα για τη βελτίωση της διαφάνειας, την ανάπτυξη καλύτερων εργαλείων βιωσιμότητας του χρέους και την επιτάχυνση των αναδιαρθρώσεων του χρέους.
Οι χώρες της Αφρικής βρίσκονται αντιμέτωπες με «μια ακόμη χαμένη δεκαετία», δήλωσε ο Τζιλ στο Reuters, τονίζοντας ότι δεν έχουν δει κατά μέσο όρο αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος από το 2014.
Στον πρόλογο της έκθεσης, ο Τζιλ αναφέρει ότι μία στις τέσσερις αναπτυσσόμενες χώρες έχει πλέον αποτιμηθεί από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές και ότι υπήρξαν 18 αδυναμίες πληρωμής δημοσίου χρέους σε 10 χώρες τα τελευταία τρία χρόνια, περισσότερες από ό,τι τις τελευταίες δύο δεκαετίες μαζί.
Οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση του χρέους καταναλώνουν ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο των εσόδων από τις εξαγωγές, με ορισμένες χώρες να βρίσκονται πλέον «μόλις ένα βήμα μακριά από μια κρίση χρέους», γράφει ο Τζιλ, σημειώνοντας ότι περίπου το 60% των χωρών χαμηλού εισοδήματος βρίσκονται ήδη σε δυσχερή κατάσταση χρέους ή κινδυνεύουν από αυτήν.
Τα εγχώρια επίπεδα χρέους είναι επίσης πολύ υψηλά σε χώρες όπως η Αργεντινή και το Πακιστάν, με συνέπεια να αυξάνονται οι κίνδυνοι. Οι χώρες που ανέβαλαν τις πληρωμές κεφαλαίου και τόκων στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας της Ομάδας των 20 για την Αναστολή Εξυπηρέτησης του Χρέους (DSSI) που υιοθετήθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID, αντιμετώπισαν τώρα πρόσθετο κόστος τώρα που οι πληρωμές αυτές κατέστησαν απαιτητές, αναφέρει η τράπεζα, αν και τα ακριβή στοιχεία δεν θα δημοσιοποιηθούν μέχρι το 2024.
Στην έκθεση επισημαίνεται ότι τα ιδιωτικά κεφάλαια έχουν αποσυρθεί σε μεγάλο βαθμό από τις αναπτυσσόμενες χώρες, ευνοώντας τα υψηλότερα επιτόκια στις προηγμένες οικονομίες. Οι ιδιώτες πιστωτές απέσυραν 185 εκατ. δολάρια περισσότερα σε αποπληρωμές κεφαλαίου από ό,τι εκταμίευσαν σε δάνεια, για πρώτη φορά που παρατηρήθηκε κάτι τέτοιο από το 2015.
Η έκθεση δείχνει μια καθαρή εκροή 127,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων από χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος προς τους ομολογιούχους, σε σύγκριση με μια μέση εισροή 202 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το 2019-2021.
Η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι πολυμερείς πιστωτές, συνέβαλαν στο να καλυφθεί το κενό, παρέχοντας νέα χρηματοδότηση ρεκόρ ύψους 115 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τις αναπτυσσόμενες χώρες το 2022, αναφέρει η έκθεση.