Ο Χρήστος Σταϊκούρας μίλησε στο 40ο Πανελλήνιο Συνέδριο της ΠΟΜΙΔΑ για τη στεγαστική πολιτική της κυβέρνησης.
Ο υπουργός Οικονομικών τόνισε ότι στόχοι της κυβέρνησης στο κομμάτι αυτό είναι ανάμεσα στα άλλα η μείωση του υψηλού κόστους στέγασης, η ενίσχυση σε νέους και νέα ζευγάρια, η στήριξη της οικοδομής. Επίσης έκανα αναφορά σε όλα τα μέτρα που έχει πάρει η Κυβέρνηση.
Αναλυτικά η ομιλία του Χρήστου Σταϊκούρα:
Θέλω να ευχαριστήσω την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Ακινήτων για την πρόσκληση να χαιρετίσω, εκπροσωπώντας τον Πρωθυπουργό της χώρας κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, το σημερινό, 40ό Πανελλήνιο Συνέδριό της.
Συνέδριο που έχει επετειακό χαρακτήρα, και το οποίο μου δίνει την αφορμή να συγχαρώ τη διοίκηση και τα μέλη της ΠΟΜΙΔΑ για τη διαχρονικά γόνιμη συνεισφορά τους, στην κοινή προσπάθεια, για την ανάπτυξη της αγοράς ακινήτων.
Μου δίνει όμως και την ευκαιρία να αναπτύξω, κωδικοποιημένα, προτάσεις και πολιτικές θέσεις της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας για την τρέχουσα κατάσταση και τις προοπτικές της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας.
Κυβέρνηση που κατανόησε, εξαρχής, τον ρόλο και τη σημασία της αγοράς ακινήτων στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας, στον εκσυγχρονισμό των υποδομών και στην ενδυνάμωση της επενδυτικής ελκυστικότητας της Ελλάδας.
Γι’ αυτό τον λόγο, συμπεριέλαβε στον στρατηγικό σχεδιασμό της την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου, συνεκτικού και δυναμικού σχεδίου για την ισχυρή ανάκαμψη της αγοράς, αλλά και την ολική αναδιαμόρφωσή της.
Σχέδιο που περιλαμβάνει μειώσεις φόρων, στοχευμένες μεταρρυθμίσεις και ουσιαστικές παρεμβάσεις.
Συγκεκριμένα:
1ον. Υλοποιήσαμε μειώσεις φορολογικών συντελεστών και θεσπίσαμε φορολογικά κίνητρα.
Μειώσαμε μόνιμα τον ΕΝΦΙΑ, μεσο-σταθμικά κατά 35%, με συνολικό όφελος 920 εκατ. ευρώ για τα φυσικά πρόσωπα. Και προχωρήσαμε στην κατάργησή του σε μικρά ακριτικά νησιά.
Νομοθετήσαμε την παράταση της αναστολής, έως το τέλος του 2024, του ΦΠΑ στα νεόδμητα ακίνητα.
Αναστείλαμε τον φόρο υπεραξίας στις μεταβιβάσεις ακινήτων.
Θεσπίσαμε έκπτωση φόρου ίση με το 40% της δαπάνης για τις εργασίες ενεργειακής, λειτουργικής και αισθητικής αναβάθμισης υφιστάμενων κτιρίων.
Καταργήσαμε τον φόρο γονικών παροχών/δωρεών για συγγενείς πρώτου βαθμού που αφορά αξίες έως 800.000 ευρώ.
Καθιερώσαμε φορολογικά κίνητρα για αλλοδαπά φυσικά πρόσωπα, προκειμένου να επιλέξουν την Ελλάδα ως τόπο φορολογικής κατοικίας και να επενδύσουν, μεταξύ άλλων, στην αγορά ακινήτων.
Εξορθολογήσαμε τον τρόπο φορολόγησης των εταιρειών επενδύσεων, όπως είναι οι Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία, υπό όρους συγκρίσιμους με το αντίστοιχο πλαίσιο των λοιπών ευρωπαϊκών χωρών.
2ον. Προωθούμε μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την αγορά ακινήτων.
Ολοκληρώσαμε την πρώτη φάση μεταρρύθμισης του πλαισίου προσδιορισμού των αντικειμενικών αξιών της ακίνητης περιουσίας. Με αυτή, το σύστημα των ζωνών αντικειμενικού προσδιορισμού επεκτάθηκε, διορθώθηκαν αδυναμίες, κενά και αδικίες του παρελθόντος σε βάρος πολλών ιδιοκτητών, διευρύνθηκε η φορολογητέα βάση και κατέστη εφικτή η δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών επί της ακίνητης περιουσίας.
Επιπρόσθετα, λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τη διαμόρφωση των τελευταίων αντικειμενικών αξιών δεν υπέβαλε γνώμη – αν και κλήθηκε – η συντριπτική πλειοψηφία των Δήμων, ενώ υπήρξαν και – περιορισμένης κλίμακας – επιφυλάξεις σε πολύ λίγες περιοχές, αποφασίσαμε να δοθεί δυνατότητα σε όσους Δήμους επιθυμούν, έως τις 6 Φεβρουαρίου, να υποβάλουν τεκμηριωμένη γνώμη. Εν συνεχεία, όπου υπάρχει τυχόν βασιμότητα, η αρμόδια επιτροπή θα εισηγηθεί στον Υπουργό Οικονομικών εκ νέου εκτίμηση, με την ίδια – προβλεπόμενη εκ του θεσμικού πλαισίου – διαδικασία, δίχως αναδρομική ισχύ. Ενώ συνεχίζεται η επέκταση των αντικειμενικών αξιών στο υπολειπόμενο 1,5% της Επικράτειας όπου έλειπαν τα απαιτούμενα πολεοδομικά στοιχεία. Επίσης, θα έχει ολοκληρωθεί, έως το τέλος του 2023, η ψηφιοποίηση των ζωνών του συστήματος, για όλες τις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμών.
Δημιουργήθηκε ψηφιακός χάρτης (valuemaps) του συστήματος απεικόνισης των ζωνών του αντικειμενικού προσδιορισμού αξιών ακινήτων, ο οποίος είναι διαθέσιμος στους πολίτες, μέσω του gov.gr. Μάλιστα, η εφαρμογή αυτή απέσπασε το πρώτο βραβείο στην κατηγορία καλύτερης εφαρμοσμένης ιδέας στα βραβεία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης για το 2022.
Εκσυγχρονίσαμε τις διαδικασίες για τη μεταβίβαση ακινήτων, ώστε αυτές να γίνονται ηλεκτρονικά και να αποφεύγονται καθυστερήσεις. Βεβαίως, παρά την πρόοδο που έχει συντελεστεί, απαιτείται περαιτέρω απλοποίηση και επιτάχυνση των διαδικασιών, προκειμένου η αγορά να γίνει πιο φιλική προς τους επενδυτές, ειδικά σε περιόδους αυξημένης αβεβαιότητας, όπως είναι η σημερινή.
Θεσπίσαμε σαφείς και διαφανείς κανόνες σύστασης και λειτουργίας family offices για τη διαχείριση των χρηματικών ροών και της οικογενειακής περιουσίας φυσικών προσώπων με φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, μέσω των οποίων ενισχύεται η αγορά ακινήτων στη χώρα μας.
Χορηγήσαμε κίνητρο προσαυξημένης έκπτωσης κατά 100% σε δαπάνες μικρομεσαίων επιχειρήσεων που αφορούν σε πράσινη οικονομία, ενέργεια και ψηφιοποίηση, συμβάλλοντας στην ενδυνάμωση και της αγοράς ακίνητων.
3ον. Θέσαμε τα θεμέλια ώστε να «ξεκολλήσουν» μεγάλα επενδυτικά έργα και να προχωρήσει η υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Στόχος της Κυβέρνησης είναι η αξιοποίηση – κατά τον βέλτιστο τρόπο και με συγκεκριμένα κριτήρια – της δημόσιας περιουσίας.
Κάτι που θα οδηγήσει σε πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία και τις τοπικές κοινωνίες αφού, πέρα από την είσπραξη του κατάλληλου τιμήματος, η αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της χώρας συμβάλλει στην περιφερειακή ανάπτυξη, στη δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης, στην αύξηση των φορολογικών εσόδων του Δημόσιου και στην κοινωνική συνοχή.
Συγκεκριμένα και σε συνεργασία με το ΤΑΙΠΕΔ:
Καταφέραμε, επιδεικνύοντας προσήλωση στον στόχο, να ολοκληρώσουμε τη διαδικασία μεταβίβασης της «Ελληνικόν Α.Ε.». Ξεπεράσαμε αρκετά εμπόδια και λύσαμε δύσκολα ζητήματα, προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση αυτού του μεγάλου επενδυτικού έργου, με θετικό αποτύπωμα για την Ελλάδα, εντός και εκτός συνόρων.Επιλύσαμε, μάλιστα, με νομοθετική διάταξη, το ζήτημα της κατανομής των κοινωφελών χώρων και χώρων κοινωνικής ανταποδοτικότητας που εμπίπτουν εντός του μητροπολιτικού πόλου Ελληνικού – Αγίου Κοσμά στους όμορους δήμους, δηλαδή στους δήμους Αλίμου, Γλυφάδας και Ελληνικού – Αργυρούπολης. Η παραχώρηση αυτών των χώρων γίνεται για την αξιοποίησή τους με κοινωφελείς δραστηριότητες, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών.
Ολοκληρώσαμε μία εκ των μεγαλύτερων – σε αντίτιμο – αποκρατικοποιήσεων στη χώρα, με την πώληση του 65% των μετοχών της ΔΕΠΑ Υποδομών.
Ολοκληρώσαμε τη διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση της «Εγνατίας Οδού» και βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαγωνισμός για την ανανέωση της σύμβασης παραχώρησης της Αττικής Οδού.
Ολοκληρώσαμε τη διαγωνιστική διαδικασία, με την ανάδειξη προτιμητέου επενδυτή, για τους λιμένες Καβάλας και Ηγουμενίτσας, προχωράμε την πώληση του πλειοψηφικού πακέτου για τον λιμένα Ηρακλείου και αναμένεται η εκκίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας για τον λιμένα Βόλου.
Ολοκληρώσαμε την παραχώρηση της μαρίνας Αλίμου, προχωράμε την παραχώρηση των τουριστικών λιμένων Πύλου και Αργοστολίου, καθώς και τη δημιουργία νέας μαρίνας στην Κέρκυρα.
Αξιοποιούμε εκτάσεις και ακίνητα του Δημοσίου προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, όπως είναι οι Γούρνες στον Νομό Ηρακλείου, το Golf – Βόρειο Αφάντου στη Ρόδο και το ακίνητο στην Ηρακλείτσα Καβάλας.
Προχωράμε στην ανάδειξη και αξιοποίηση του ιαματικού πλούτου της χώρας, έχοντας ολοκληρώσει τη μεταβίβαση του «Ξενία» και των ιαματικών πηγών στα Λουτρά Κύθνου, την ανάδειξη προτιμητέου επενδυτή για τη Λουτρόπολη Καμένων Βούρλων, και προχωράμε τις διαδικασίες για την εκκίνηση του διαγωνισμού για τις ιαματικές πηγές στις Θερμοπύλες, στον Κονιαβίτη και στην Υπάτη, στη Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας.
4ον. Επιλύουμε χρόνια προβλήματα που αφορούν την αγορά ακινήτων.
Με το προτεινόμενο Σχέδιο Νόμου επιχειρείται η επίλυση ενός διαχρονικού κοινωνικού προβλήματος που αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των κατεχόμενων δημόσιων ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Οικονομικών.
Προβλέπεται ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου της διαδικασίας εξαγοράς των ακινήτων αυτών από πρόσωπα που τα κατέχουν, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του σχεδίου νόμου.
Με τον τρόπο αυτό, εξυπηρετούνται σκοποί δημοσίου συμφέροντος, όπως η οριστική διευθέτηση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η αποκατάσταση προσώπων που διατηρούν στα ακίνητα αυτά την κατοικία τους ή τον τόπο άσκησης της επαγγελματικής τους δραστηριότητας.
Οι ως άνω δημόσιοι σκοποί βαίνουν παράλληλα με τον δημόσιο σκοπό της – επ’ ωφελεία του Δημοσίου – αξιοποίησης της ιδιωτικής περιουσίας αυτού.
Κατ’ αποτέλεσμα, προωθείται η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου και η τουριστική, βιομηχανική και αγροτική ανάπτυξη της χώρας.
Είναι γεγονός ότι το Υπουργείο Οικονομικών έχει στη διαχείρισή του και την «ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου», στην οποία περιλαμβάνονται τα δημόσια και τα ανταλλάξιμα κτήματα.
Λόγω της μεγάλης της έκτασης, που καθιστά δυσχερή την αποτελεσματική της προστασία, η ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου αποτέλεσε, από συστάσεως του Ελληνικού Κράτους, αντικείμενο ιδιωτικών καταλήψεων, χωρίς το Δημόσιο να καταφέρει να την προστατεύσει.
Η πραγματικότητα αυτή έγινε από πολύ νωρίς αντιληπτή, και για την αντιμετώπιση της εκτεταμένης καταπάτησης, η Ελληνική Πολιτεία έχει εκδώσει κατά καιρούς νόμους με τους οποίους δόθηκαν κίνητρα για την παραχώρηση των κατεχομένων ακινήτων στους κατόχους αυτών (π.χ. α.ν.2145/1939, ν.3800/1957, α.ν.263/1968, ν.357/1976, ν.719/1977).
Όμως, λόγω των ανελαστικών προϋποθέσεων που έθεταν οι παραπάνω νόμοι, το πρόβλημα των κατεχομένων ακινήτων του Δημοσίου δεν επιλύθηκε, και ο επιδιωκόμενος σκοπός επιτεύχθηκε μόνο κατά ένα μικρό μέρος.
Από την τελευταία καταγραφή, που έγινε από το Υπουργείο Οικονομικών το 2004, προέκυψε ότι σε σύνολο 97.029 καταγεγραμμένων Δημόσιων και Ανταλλάξιμων κτημάτων έχουν καταπατηθεί τα 89.928, δηλαδή ποσοστό 92%.
Τα παραπάνω στοιχεία είναι ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί και αντικατοπτρίζει διαχρονικά την αντικειμενική δυσκολία περιφρούρησης της δημόσιας περιουσίας.
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο έρχεται να επιλύσει ακριβώς αυτό το κοινωνικό πρόβλημα και να ορίσει, με ασφάλεια και σαφήνεια, συγκεκριμένες προϋποθέσεις εξαγοράς των ακινήτων αυτών, έτσι ώστε τα εν λόγω ακίνητα να αποδοθούν στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους, στο πλαίσιο εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος.
Και κάτι ακόμη: οι προϋποθέσεις εξαγοράς που τίθενται σχετικά με την κατοχή ακινήτου για 30 έτη με τίτλο και κτίσμα με ημερομηνία ανέγερσης μέχρι 31.12.1991 ή κατοχή για 40 έτη χωρίς τίτλο και κτίσμα που αποτελεί κύρια και μοναδική κατοικία, τόπο άσκησης αγροτικής ή βιομηχανικής/τουριστικής δραστηριότητας και κτίσμα με ημερομηνία ανέγερσης μέχρι 31.12.1981, είναι αυστηρές και διασφαλίζουν ότι δεν θα υπάρξει μία γενική τακτοποίηση αυθαίρετων κατόχων με την μαζική απονομή τίτλων κυριότητας σε καταπατητές.
Ο σκοπός του νόμου είναι κοινωνικός και έχει καθαρά αποκαταστατικό χαρακτήρα: να αποδοθούν ακίνητα που ικανοποιούν τις στεγαστικές ή επαγγελματικές ανάγκες των ιδιωτών στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους, με επίκληση συγκεκριμένων στοιχείων και δικαιολογητικών, και μέσω μίας σαφούς διαδικασίας αυστηρού ελέγχου εκ μέρους των αρμοδίων οργάνων.
Εξάλλου, τα ακίνητα αυτά δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από το Δημόσιο, το οποίο, στη βάση – πολλές φορές – αβέβαιων στοιχείων, διεκδικεί δικαστικά ή μέσω των εγγραφών στο κτηματολόγιο τα ακίνητα αυτά για τυπικούς λόγους, και επωμίζεται ένα δυσβάταχτο διοικητικό βάρος για την επιβολή κυρώσεων και προστίμων.
Αποτέλεσμα; ούτε το ακίνητο αξιοποιείται, ούτε το πρόστιμο πληρώνεται, ούτε ο ιδιώτης που διαμένει σε αυτό ή το χρησιμοποιεί αποβάλλεται.
5ον. Υλοποιούμε πλέγμα παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση του σημαντικού προβλήματος της στέγασης, ιδιαίτερα για τους νέους ανθρώπους και τα νέα ζευγάρια.
Με μέτρα, όπως είναι:
Η χορήγηση άτοκων ή χαμηλότοκων στεγαστικών δανείων σε νέους και νέα ζευγάρια,
η κοινωνική αντιπαροχή,
το Πρόγραμμα «Ανακαινίζω / Εξοικονομώ» για κενά σπίτια,
η πολεοδομική χρήση «Κοινωνική Κατοικία».
Στόχοι της στεγαστικής πολιτικής είναι η μείωση του υψηλού κόστους στέγασης, η ενίσχυση σε νέους και νέα ζευγάρια για στεγαστική αποκατάσταση, η αναβάθμιση παλαιών ακινήτων, η στήριξη της οικοδομής και της ιδιοκτησίας, και – έμμεσα – η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.
Κυρίες και Κύριοι,
Όλα όσα προανέφερα αποτελούν τους βασικούς άξονες της κυβερνητικής πολιτικής για τη στήριξη, την τόνωση και την ανάδειξη της ιδιωτικής και δημόσιας ακίνητης περιουσίας.
Η αποτελεσματικότητα αυτής της πολιτικής αντικατοπτρίζεται στη βελτίωση μίας σειράς δεικτών, στους οποίους αποτυπώνεται η θετική δυναμική της αγοράς οικιστικών ακινήτων το 2022, καθώς και η βελτίωση της θέσης της χώρας μας ως επενδυτικού προορισμού για ακίνητα.
Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, η οικοδομική δραστηριότητα, παρά το δυσμενές περιβάλλον, καταγράφει μία μικρή αύξηση του αριθμού και του όγκου των νέων οικοδομικών αδειών σε σχέση με το 2021, έτος μεγάλης ανόδου της οικοδομικής δραστηριότητας.
Παράλληλα, οι καθαρές άμεσες ξένες επενδύσεις σε ακίνητα παρουσιάζουν σταθερά αυξητική τάση, έχοντας ξεπεράσει τα προ πανδημίας επίπεδα.
Επιπρόσθετα, οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέχισαν να ενισχύονται – με υψηλό ετήσιο ρυθμό – το 2022, και οι επιχειρηματικές προσδοκίες για την κατασκευή κατοικιών, όπως αποτυπώνονται στον σχετικό δείκτη του ΙΟΒΕ, ενισχύθηκαν σε σχέση με το 2021.
Συμπληρωματικά, θέλω να ευχαριστήσω, για ακόμη μία φορά, τους εκμισθωτές ακινήτων οι οποίοι επωμίστηκαν ένα σημαντικό οικονομικό βάρος, μέσω της υιοθέτησης του μέτρου της αναστολής καταβολής των ενοικίων στη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης.
Η Κυβέρνηση, από την πλευρά της, τους στήριξε έμπρακτα, προχωρώντας στην καταβολή αποζημίωσης που φτάνει τα 865 εκατ. ευρώ, είτε μέσω συμψηφισμού με νέες φορολογικές οφειλές, είτε – κυρίως –μέσω άμεσης καταβολής χρηματικού ποσού.
Ωστόσο, παρά τη δυναμική την οποία διατηρεί η ελληνική αγορά ακινήτων, βρίσκεται αντιμέτωπη με σημαντικές αβεβαιότητες που σχετίζονται με τη συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση και τη συνεπακόλουθη αύξηση τιμών υλικών.
Από την πλευρά μας, είμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να αναλαμβάνουμε όλες τις απαραίτητες πρωτοβουλίες που θα ενδυναμώσουν την αγορά ακινήτων και θα προωθήσουν την αξιοποίηση της περιουσίας του Δημοσίου.
Στην προσπάθεια αυτή, ουσιαστικό ρόλο θα παίξει η ορθολογική και εμπροσθοβαρής αξιοποίηση των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ.
Τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών θα έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη και θα συνεισφέρουν καθοριστικά στη στροφή της ελληνικής οικονομίας σε ένα νέο παραγωγικό και αναπτυξιακό μοντέλο, βασισμένο σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, σε κλάδους και τομείς όπου η χώρα μας διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αυτή η πολιτική μπορεί να εξασφαλίσει σημαντικά, σταθερά και σε μακροχρόνια βάση έσοδα για το Ελληνικό Δημόσιο, να μειώσει το ύψος του χρέους και να συνεισφέρει – σημαντικά – στην αναπτυξιακή δυναμική των τοπικών κοινωνιών και συνολικά της ελληνικής οικονομίας.